Giữ nét riêng Đà Lạt

Đà Lạt đón tuổi 130 với niềm tự hào tham gia mạng lưới Thành phố Sáng tạo UNESCO trên lĩnh vực âm nhạc. 130, tuổi ấy còn rất trẻ đối với tiến trình phát triển của một đô thị, nhưng Đà Lạt đã tạo dựng cho mình một vị thế khá vững chắc. Điều đó một phần không nhỏ nhờ đô thị này mang những nét riêng và biến những giá trị đó thành lợi thế phát triển.

Đà Lạt đang trên hành trình trở thành đô thị Di sản thế giới với nhiều công trình kiến trúc độc đáo

Ngay từ lúc hình thành, Đà Lạt đã được xác định là một đô thị khác biệt với những đô thị trong khu vực, đó là vùng ôn đới giữa xứ nhiệt đới, nhằm làm nơi nghỉ mát cho người Pháp tại Đông Dương thời đó. Xuyên suốt quá trình phát triển, chức năng đô thị nghỉ dưỡng của Đà Lạt được khẳng định với những nét riêng biệt mà những đô thị trong khu vực không thể cạnh tranh. Đó là miền đất lạnh, xứ thông reo, thành phố ngàn hoa, phố trong rừng - rừng trong phố... và biết bao tên gọi lãng mạn khác. 

Rừng thông, mai anh đào và biệt thự cổ tạo nên khung cảnh đặc trưng của Đà Lạt

Nét riêng Đà Lạt không phải là những định nghĩa trừu tượng, những thứ to tát, cao siêu, mà là sự hiện hữu thường nhật. Khí hậu mát mẻ, trong lành có lẽ là cái riêng và cũng là lợi thế lớn nhất của vùng đất này. Đó là sức hút lớn đối với du khách, nhất là những người đang sống và làm việc tại những thành phố sôi động phía Nam. Chẳng vậy mà có những nhóm khách không nhớ nổi mình đã đến Đà Lạt bao nhiêu lần; đôi lúc tranh thủ dịp cuối tuần, đến chỉ để hít thở cho thỏa thích cái không khí mát lành, để tản bộ, thưởng thức ly sữa đậu nành, trái bắp nướng ở gánh hàng rong ven hồ Xuân Hương... rồi về. 

Đà Lạt với cảnh quan thiên nhiên thơ mộng

Cái lạnh của Đà Lạt không chỉ được “ban phát” bởi độ cao hơn 1.500 m so mực nước biển, mà còn được vun đắp bởi những cánh rừng thông ngút ngàn ở vùng ven và ngay nội ô - “phố trong rừng - rừng trong phố”. Ngược lại, khí hậu mát lạnh cũng là môi trường lý tưởng cho loài thông phát triển. Hai thứ này tương hỗ, hòa quyện vào nhau một cách tự nhiên. Vậy mới có những sớm sương giăng, những chiều mây phủ bảng lảng trên những triền thông - hình ảnh chỉ cần lướt qua đã biết là Đà Lạt, không thể lẫn lộn với bất cứ vùng đất nào khác. 

Nét riêng Đà Lạt chính là những đồi dốc trập trùng, những con đường quanh co “vừa đi đã mỏi”. Quá trình phát triển đô thị, xe cộ nhiều lên thì việc mở rộng đường giao thông là điều tất yếu. Nhưng những cung đường Đà Lạt cần giữ được nét đặc trưng uốn lượn theo địa hình, lên đồi, xuống dốc. Để lữ khách đến với phố núi cũng trút bỏ cái vội vã, đô hội, mà hòa nhịp chầm chậm, tìm lại sự cân bằng, thư thái cho bản thân. 

Nét riêng Đà Lạt đó là những mùa hoa tiếp nối. Chưa nói nét lung linh, quyến rũ đến nao lòng của mai anh đào mỗi dịp đầu xuân, nét kiêu sa của phượng tím độ đầu hè, mà đôi khi đơn giản là sắc hồng phơn phớt của rặng tường vi bờ rào trong con hẻm nhỏ cũng đủ níu chân lữ khách. Hay mỗi độ đông về, dã quỳ trải một màu vàng hoang hoải dưới những cánh rừng thông, trên từng triền dốc... Loài hoa dại chừng như rất đỗi bình thường vì có thể bắt gặp bất cứ đâu trên cao nguyên, nhưng khi hòa vào khung cảnh đặc trưng cũng mang một vẻ đẹp “rất Đà Lạt”. 

Người ta bảo, thời gian có sức tàn phá khủng khiếp, nhưng thời gian cũng vun góp nên nhiều giá trị. Đối với Đà Lạt, giá trị của thời gian là những ngôi biệt thự, dinh thự cổ mang kiến trúc châu Âu độc đáo. Trong hành trình xây dựng Đà Lạt trở thành đô thị Di sản của thế giới, những công trình kiến trúc cổ đã được sàng lọc qua cả trăm năm này đóng góp một phần không nhỏ. 

Đà Lạt làm nên thương hiệu của mình bởi những thứ khác hẳn với những đô thị khác. Đó là những giá trị “độc quyền”, nhưng không phải là vô tận. Bởi vậy, việc khai thác những tài nguyên, những giá trị đó cũng cần có sự cân nhắc phù hợp. Khai thác nhưng đồng thời gìn giữ, vun đắp để những nét riêng không bị nhạt phai.