Các giải pháp căn cơ chống thất thu thuế trong lĩnh vực bất động sản

05:08, 09/08/2022
Trong những năm qua, thị trường bất động sản Lâm Đồng có xu hướng biến động tăng cả về lượng, về giao dịch và giá. Để thực hiện tốt công tác quản lý thu ngân sách nhà nước (NSNN) đối với hoạt động kinh doanh, chuyển nhượng bất động sản trên địa bàn tỉnh, UBND tỉnh đã ban hành Đề án “Quản lý thuế trong lĩnh vực kinh doanh bất động sản, chuyển nhượng bất động sản và chuyển nhượng dự án trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng”. 
 
TP Đà Lạt là nơi thu hút đầu tư bất động sản và các hoạt động chuyển nhượng bất động sản sôi động bậc nhất trong tỉnh
TP Đà Lạt là nơi thu hút đầu tư bất động sản và các hoạt động chuyển nhượng bất động sản sôi động bậc nhất trong tỉnh
 
Thực hiện đề án này, Cục Thuế đã chỉ đạo triển khai tính thuế, phí đối với hoạt động kinh doanh, chuyển nhượng bất động sản theo giá đất quy định của UBND tỉnh. Kết quả thu NSNN đối với lĩnh vực hoạt động kinh doanh, chuyển nhượng bất động sản đã đạt được hiệu quả nhất định. Số tiền thuế thu nhập cá nhân (TNCN), lệ phí trước bạ đối với hoạt động kinh doanh, chuyển nhượng bất động sản 6 tháng năm 2022 là 1.329 tỷ đồng, tăng 850 tỷ đồng so với giá do UBND tỉnh quy định. Trong đó, số hồ sơ đề nghị người nộp thuế kê khai bổ sung số thuế phí tăng 100 tỷ đồng, ấn định thuế phí tăng 600 triệu đồng và chuyển hồ sơ sang cơ quan công an giải quyết 20 hồ sơ, số thuế phí tăng 400 triệu đồng.
 
•  CÒN NHIỀU “LỖ HỔNG”
 
Thực trạng vẫn đang xảy ra hiện nay là nhiều trường hợp tìm cách ghi sai giá chuyển nhượng bất động sản so với hợp đồng giao dịch thực tế nhằm giảm số thuế phải nộp, gây thất thu thuế và tiềm ẩn nhiều rủi ro pháp lý. Ngoài ra, nhiều cá nhân và doanh nghiệp khi tham gia mua bán, kinh doanh bất động sản đã tìm cách kê khai giá chuyển nhượng trong hợp đồng công chứng thấp hơn so với giá chuyển nhượng thực tế, hoặc có hiện tượng ký 2 hợp đồng ghi giá khác nhau, nhằm trốn tránh việc thực hiện nghĩa vụ thuế với Nhà nước.
 
Cục Thuế tỉnh Lâm Đồng cũng phân tích rõ khó khăn về giá tính thuế. Theo đó, chuyển nhượng bất động sản đều có giá trị thực tế rất cao nhưng các bên tham gia đều thỏa thuận ghi giá trong hợp đồng chuyển nhượng thấp hơn hoặc bằng giá quy định của UBND tỉnh, dẫn đến kê khai không đúng giá trị thực tế, gây khó khăn trong việc tính thuế, làm giảm số thuế phải nộp. Nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng trên là do sự chênh lệch quá lớn giữa giá đất trên thị trường với khung giá đất do UBND tỉnh ban hành. Mặt khác, hiện chưa có văn bản quy phạm pháp luật quy định cơ chế kiểm soát dòng tiền đối với các giao dịch chuyển nhượng bất động sản. Chính vì lẽ đó, việc xác định căn cứ pháp lý để ấn định thuế trong lĩnh vực chuyển nhượng bất động sản gặp nhiều khó khăn do vị trí địa lý của từng thửa đất, lô đất khác nhau nên không thể áp giá tương đương trên cùng tuyến đường để làm căn cứ ấn định thuế; cơ sở dữ liệu để làm căn cứ đấu tranh với người nộp thuế: do cơ quan thuế tự thu thập trên trang tin điện tử, giá trúng đấu giá, giá báo của chủ đầu tư các dự án,... chưa đồng bộ để so sánh và đấu tranh về giá tại hợp đồng chuyển nhượng đã được công chứng…
 
• GIẢI PHÁP CĂN CƠ
 
Để giải quyết các “nút thắt” này, Lâm Đồng đã và đang triển khai hàng loạt các giải pháp căn cơ, đẩy mạnh chống thất thu thuế trong lĩnh vực bất động sản. 
 
Theo đó, ngành Thuế tăng cường tuyên truyền chính sách pháp luật thuế, đặc biệt là nội dung quy định hành vi trốn thuế và xử lý vi phạm đối với hành vi trốn thuế để người nộp thuế nhận thức rõ quyền lợi, trách nhiệm, nghĩa vụ trong việc khai đúng, khai đủ, nộp kịp thời. 
 
Đối với công tác phối hợp, cơ quan thuế phối hợp với các sở, ngành liên quan của tỉnh trong công tác chống thất thu trong lĩnh vực chuyển nhượng bất động sản, chuyển nhượng dự án. Chi cục Thuế phối hợp với các cơ quan, đơn vị có liên quan, UBND các xã, thị trấn trong công tác xác định vị trí đất chuyển nhượng, giá chuyển nhượng bất động sản thực tế để làm cơ sở cho công tác tính các khoản thuế, phí phải nộp. Phòng Tài nguyên và Môi trường phối hợp với các cơ quan, đơn vị có liên quan, UBND các xã, thị trấn trong việc điều tra, khảo sát, xác định giá đất từng đoạn đường, tuyến đường trên địa bàn. Xác định giá giao dịch thực tế trên thị trường, định kỳ tổng hợp, cung cấp thông tin cho cơ quan thuế để làm cơ sở cho công tác đấu tranh chống thất thu trong kê khai giá chuyển nhượng.
 
Riêng đối với công tác xây dựng giá đất và hệ số điều chỉnh giá đất, ông Trần Phương - Cục trưởng Cục Thuế tỉnh cho rằng: Thực hiện xây dựng giá đất và hệ số điều chỉnh giá đất hàng năm phải phù hợp, sát với giá thực tế giao dịch trên thị trường, đây là giải pháp trọng tâm, quan trọng để giải quyết được “nút thắt” trong việc quản lý thuế đối với hoạt động kinh doanh, chuyển nhượng bất động sản và là một trong những yếu tố quyết định sự thành công của Đề án. Trường hợp giá đất được xây dựng sát, đúng với giá thị trường thì hành vi trốn thuế thông qua hình thức ghi giá trên hợp đồng công chứng thấp hơn giá giao dịch thực tế sẽ được khắc phục. 
 
Đối với công tác quản lý thuế, ngành cũng xác định rõ doanh thu chịu thuế, giá tính thuế giá trị gia tăng; thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế TNCN, lệ phí trước bạ từ hoạt động kinh doanh, chuyển nhượng quyền sử dụng đất, chuyển nhượng dự án theo đúng quy định. Thực hiện xác định giá chuyển nhượng bất động sản, chuyển nhượng dự án để tính thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế giá trị gia tăng và thuế TNCN, lệ phí trước bạ là giá được ghi trên hợp đồng chuyển nhượng. Trường hợp giá chuyển nhượng thấp hơn giá giao dịch thực tế trên thị trường, cơ quan thuế thực hiện thu thập thông tin yêu cầu người nộp thuế giải trình để kê khai điều chỉnh bổ sung hoặc ấn định thuế. Cơ sở để ấn định thuế là dữ liệu giá giao dịch trên thị trường tại địa phương, dữ liệu giá đất trong bảng giá đất và hệ số điều chỉnh giá đất hàng năm của UBND.
 
DIỄM THƯƠNG