Lãng phí trách nhiệm - Thất thoát nguồn lực to lớn

04:12, 02/12/2022
(LĐ online) - Theo báo cáo giám sát của Quốc hội về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí giai đoạn 2016 - 2021, có những con số đáng giật mình. Đó là hàng nghìn dự án chậm tiến độ và có xu hướng tăng lên qua các năm. 
 
Tổng hợp báo cáo chưa đầy đủ của các bộ, ngành, địa phương năm 2016 có 1.448 dự án chậm tiến độ, năm 2017 là 1.609 dự án, năm 2018 là 1.778 dự án, năm 2019 là 1.878 dự án, năm 2020 là 1.867 dự án, năm 2021 là 1.962 dự án, trong đó hầu hết dự án quan trọng quốc gia, các dự án trọng điểm đều chậm tiến độ. 
 
Hàng nghìn dự án phải điều chỉnh quyết định đầu tư, có dự án điều chỉnh nhiều lần, tổng mức đầu tư điều chỉnh cao gấp nhiều lần so với tổng mức đầu tư phê duyệt ban đầu. Quy hoạch treo, dự án treo còn khá phổ biến. 
 
Chỉ tính riêng 7/15 địa phương Đoàn giám sát làm việc có báo cáo đã có 1.739 công trình, dự án được UBND cấp tỉnh phê duyệt, nhưng không triển khai phải hủy bỏ, với tổng diện tích 12.015 ha… Hàng nghìn dự án có thất thoát, lãng phí; trong đó, năm 2016 là 590 dự án, năm 2017 là 840 dự án, năm 2018 là 422 dự án, năm 2019 là 125 dự án, năm 2020 là 923 dự án, năm 2021 là 185 dự án.
 
Những con số đó là sự lãng phí hữu hình. Nhưng theo các đại biểu Quốc hội trong phiên thảo luận về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí giai đoạn 2016 - 2021 tại diễn đàn Quốc hội ngày 31/10, còn cả sự lãng phí vô hình cần được nhìn nhận rõ và có giải pháp thật cụ thể, quyết liệt để ngăn chặn, để mọi nguồn lực đều được huy động phục vụ sự nghiệp xây dựng phát triển đất nước. Đó là tình trạng lãng phí trách nhiệm đang trở nên khá phổ biến và dễ nhận biết.
 
Theo đại biểu Trần Hữu Hậu (Tây Ninh), bên cạnh sự “lãng phí niềm tin” đã được đề cập tại diễn đàn Quốc hội, còn một sự lãng phí khác đó là “lãng phí trách nhiệm”. Đại biểu nêu rõ, trong 2 ngày Quốc hội thảo luận kinh tế - xã hội đã nghe rất nhiều những bệnh viện đầu ngành xin thôi tự chủ khiến cho một chủ trương quan trọng trong đổi mới hoạt động của bệnh viện công lập cũng là đổi mới ngành y tế có thể không thực hiện đúng lộ trình. Bên cạnh đó là việc không thể đấu thầu được thuốc, vật tư y tế trong nhiều bệnh viện công đã và đang ảnh hưởng lớn đến việc khám chữa bệnh cho hàng triệu người dân; không ít cán bộ, công chức, viên chức trong bộ máy nhà nước không làm hoặc không dám làm những việc cần phải làm đang gây trì trệ nhiều công việc lớn nhỏ trong bộ máy quản lý hành chính, khiến lãng phí về thời gian, công sức, tiền bạc, cơ hội kinh doanh cho người dân và doanh nghiệp.
 
Theo đại biểu Trần Hữu Hậu, ở một góc độ nào đó, những người trong cuộc bị đánh giá là thiếu tinh thần trách nhiệm, thiếu ý thức đấu tranh, thiếu năng động, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm. Đánh giá như vậy không hoàn toàn sai, nhưng đại biểu cho rằng, phần đông trong số họ là những người có lương tâm và trách nhiệm, chỉ có điều tinh thần trách nhiệm của họ do nhiều nguyên nhân không được phát huy, bị lãng phí và từ đó gây nên những lãng phí khôn lường không đo đếm được cho xã hội và đất nước. 
 
Đại biểu Trần Hữu Hậu cũng cho rằng, một quy luật của sự phát triển là khi sự tiêu cực, yếu kém, trì trệ trở thành phổ biến thì lỗi không chỉ thuộc về những người trực tiếp làm mà lỗi trước hết thuộc về tổ chức bộ máy và phương thức vận hành của bộ máy đó. Vì vậy, để xóa đi những tiêu cực, trì trệ, yếu kém thì không chỉ dừng ở xử lý những người trực tiếp gây ra mà vấn đề căn bản là phải cải tổ bộ máy và phương thức vận hành. Thất thoát, lãng phí trách nhiệm tăng, trở nên phổ biến trong các cấp, các ngành ở một bộ phận không nhỏ các cơ quan đơn vị và cán bộ công chức, viên chức. 
 
Các đại biểu đề nghị Đảng, Quốc hội, Chính phủ quan tâm thấu đáo sự lãng phí này và có giải pháp căn cơ, hành động quyết liệt, biện pháp cụ thể để không bị lãng phí trách nhiệm, lãng phí niềm tin - những tài sản tài nguyên vô giá của sự phát triển đất nước.
 
YÊN MINH