Bồi thường, hỗ trợ tái định cư - Những vấn đề đặt ra

09:04, 27/04/2018

Thời gian qua, UBND tỉnh đã quan tâm chỉ đạo thực hiện tốt công tác bồi  thường, hỗ trợ tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất và xác định đây là nhiệm vụ trọng tâm hàng năm, tiêu chí đánh giá năng lực cạnh tranh, tạo môi trường thuận lợi cho doanh nghiệp. Tuy nhiên, qua giám sát, HÐND tỉnh đã chỉ ra nhiều tồn tại, bất cập cần khắc phục trong thời gian đến. 

Thời gian qua, UBND tỉnh đã quan tâm chỉ đạo thực hiện tốt công tác bồi  thường, hỗ trợ tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất và xác định đây là nhiệm vụ trọng tâm hàng năm, tiêu chí đánh giá năng lực cạnh tranh, tạo môi trường thuận lợi cho doanh nghiệp. Tuy nhiên, qua giám sát, HÐND tỉnh đã chỉ ra nhiều tồn tại, bất cập cần khắc phục trong thời gian đến. 
 
Phát huy vai trò giám sát của đại biểu HĐND tỉnh, Đoàn giám sát HĐND tỉnh đã tiến hành giám sát trực tiếp tại 12 công trình, dự án và 6 huyện, thành phố thời gian qua. Giám sát qua báo cáo đối với 20 công trình, dự án và 8 huyện, thành phố. Kết quả, đến nay vẫn còn 79 công trình,  dự án còn vướng mắc về công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư. Đặc biệt, có một số dự án kéo dài trên 10 năm chưa hoàn thành công tác bồi thường, hỗ trợ tái định cư… Các dự án kéo dài đã gây khó khăn cho công tác quản lý nhà nước ở địa phương và ảnh hưởng không nhỏ đến đời sống, sinh hoạt của người dân trong vùng dự án, ảnh hưởng đến quyền lợi hợp pháp của các doanh nghiệp thực hiện dự án.
 
Mặt khác, hầu hết các địa phương trong tỉnh đều chưa xây dựng và ban hành quy định về cơ chế phối hợp, cung cấp thông tin giữa các cơ quan có liên quan  của huyện, thành phố theo quy định của UBND tỉnh. Từ đó, dẫn đến công tác phối hợp giữa chủ đầu tư với các cơ quan, đơn vị có liên quan và UBND cấp xã nơi có đất bị thu hồi còn nhiều hạn chế.
 
UBND một số huyện, thành phố chưa chấp hành đúng quy định của pháp luật về việc lập và phê duyệt dự án tái định cư trước khi thu hồi đất, nên còn xảy ra tình trạng đã thu hồi đất của người dân nhưng vẫn chưa có đất tái định cư, phát sinh chi phí hỗ trợ chỗ ở và ảnh hưởng đến việc ổn định đời sống của người dân có đất bị thu hồi. Cụ thể, như Dự án thủy điện Đạ Dâng - Đạ Chomo, Khu Du lịch hồ Tuyền Lâm, Khu dân cư số 6 Trại Mát, dự án chợ và khu phố chợ xã Tân Hà, huyện Lâm Hà… Một số địa phương còn để xảy ra tình trạng người dân lấn chiếm đất tái định canh hoặc bố trí đất tái định canh không đúng đối tượng, từ đó dẫn đến khiếu nại kéo dài.
 
Đáng chú ý, một số dự án đã hoàn thành công tác bồi thường, hỗ trợ nhưng không triển khai thực hiện, người dân vẫn tiếp tục canh tác, sử dụng và sang nhượng trái phép đối với diện tích đất đã thu hồi, gây khó khăn cho công tác quản lý tại địa phương  Điển hình như Dự án thủy điện Sardeung tại xã Phúc Thọ, huyện Lâm Hà.
 
Về nguyên nhân của những tồn tại nêu trên, theo ông Nguyễn Văn Phương - Phó Trưởng Ban Kinh tế - ngân sách chia sẻ: Do một số cơ chế chính sách về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư chưa phù hợp, thường xuyên thay đổi về đơn giá, điều kiện bồi thường… dẫn đến chưa đảm bảo quyền lợi của người có đất bị thu hồi.  Công tác xác định giá đất bồi thường, giá đất tái định cư chưa kịp thời, kinh phí bố trí bồi thường của địa phương còn khó khăn và một phần nguyên nhân cũng do ý thức chấp hành pháp luật của một bộ phận người dân có đất bị thu hồi còn hạn chế. Sự  phối hợp giữa các cơ quan chức năng với các huyện, thành phố trong thời gian qua chưa chặt chẽ, công tác thanh kiểm tra chưa kịp thời dẫn đến khi triển khai còn để sai sót, vi phạm pháp luật phải xử lý.
 
Thực tế, tại một số địa phương, công tác quản lý còn lỏng lẻo, để xảy ra tình trạng lấn chiếm đất đai, xây dựng nhà, công trình trái phép trong thời gian dài nhưng không được các cơ quan chức năng và chính quyền địa phương xử lý dứt điểm theo quy định. Về công tác quản lý hồ sơ một số dự án không đảm bảo, bị thất lạc, hồ sơ pháp lý về nguồn gốc sử dụng đất không rõ ràng gây khó khăn trong công tác xác nhận nguồn gốc, thời điểm sử dụng đất, thời điểm tạo lập tài sản trên đất dẫn đến khiếu nại kéo dài. 
 
Qua các kỳ tiếp xúc cử tri, ghi nhận thực tế là đa số các hộ dân ủng hộ chủ trương thực hiện dự án của Nhà nước, tuy nhiên chưa đồng tình với phương án bồi thường, hỗ trợ vì các hộ dân cho rằng mức bồi thường, hỗ trợ quá thấp và chưa có phương án bố trí tái định cư theo quy định... Qua giám sát, HĐND tỉnh đã kiến nghị UBND tỉnh chỉ đạo các cơ quan liên quan phối hợp với UBND các huyện, thành phố rà soát kiểm tra lại những tồn tại, vướng mắc trong công tác bồi thường, hỗ trợ tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất để triển khai các công trình, dự án, có giải pháp đẩy nhanh tiến độ dự án, đảm bảo hài hòa giữa quyền và lợi ích hợp pháp chính đáng của các nhà đầu tư cũng như của các cá nhân, tổ chức có đất bị thu hồi. 
 
NGUYỆT THU