Các dự án bố trí dân cư trong thời gian qua trên địa bàn tỉnh đã hình thành được các khu dân cư mới theo tiêu chí phát triển bền vững. Các hạng mục đầu tư hoàn thành đưa vào sử dụng phù hợp với yêu cầu và phát huy hiệu quả.
Các dự án bố trí dân cư trong thời gian qua trên địa bàn tỉnh đã hình thành được các khu dân cư mới theo tiêu chí phát triển bền vững. Các hạng mục đầu tư hoàn thành đưa vào sử dụng phù hợp với yêu cầu và phát huy hiệu quả. Tuy nhiên, qua giám sát của HÐND tỉnh thì việc quy hoạch sắp xếp, bố trí dân cư tại một số địa phương còn hạn chế; việc bố trí thực tế nhiều nơi chưa phù hợp với tập quán sinh sống của người dân địa phương.
Qua giám sát, theo ghi nhận của Đoàn giám sát HĐND tỉnh, về quy hoạch trên diện tích đất rừng có trữ lượng lớn, nên dự án không triển khai được, ảnh hưởng đến việc bố trí vốn đầu tư và bố trí, sắp xếp dân theo mục tiêu của dự án đề ra. Cụ thể như, dự án bố trí dân cư vùng đặc biệt khó khăn thôn Đưng K’Nớ 5, xã Đưng K’Nớ. Hay việc bố trí dân cư theo hình thức tập trung, phân lô giao đất làm nhà ở ở dự án bố trí ổn định dân cư xã Đạ Nhim thực tế chưa phù hợp với điều kiện, tập quán sinh sống của bà con. Về tiến độ triển khai thực hiện các dự án còn chậm so với kế hoạch, mới hoàn thành được 1/5 dự án.
Kết quả xây dựng các công trình hạ tầng ở các dự án bố trí, sắp xếp ổn định dân cư tự do giai đoạn 2013 - 2016 trên địa bàn tỉnh ở một số hạng mục tỷ lệ đạt thấp. Cụ thể như hệ thống cấp nước sinh hoạt đạt 28% (2/8 công trình), trạm y tế đạt 25%, công trình thủy lợi đạt 25%, nhà ở công vụ giáo viên đạt 25%; vốn bố trí cho các dự án còn chậm, chỉ đạt 18%.
Cùng với những tồn tại, hạn chế nêu trên, thời gian qua, việc thực hiện hỗ trợ các chính sách cho một số hộ dân cũng còn chậm. Hiện nay, còn nhiều hộ dân tại một số dự án chưa được nhận các chính sách theo Quyết định 1776 của Thủ tướng Chính phủ như tiền hỗ trợ di dời, bố trí đất ở, đất sản xuất. Cụ thể như về chính sách hỗ trợ trực tiếp cho các hộ dân còn chưa đảm bảo, hiện vẫn còn 54 hộ thuộc dự án Điểm dân cư Đưng K’si, xã Đạ Chais và 40 hộ thuộc dự án bố trí ổn định dân cư xã Đa Nhim chưa được nhận hỗ trợ. Hoặc như chính sách đất ở tại dự án bố trí ổn định dân cư xã Đa Nhim, còn 40 hộ dân giai đoạn 1 chưa được giao đất để làm nhà ở theo quy hoạch. Tại một số địa phương công tác hoàn thiện hồ sơ để cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho các hộ còn chậm.
Các dự án bố trí dân cư phần lớn chỉ tập trung vào xây dựng cơ bản, chưa quan tâm đến các chính sách hỗ trợ theo Quyết định 1776 của Thủ tướng Chính phủ như các chính sách về hỗ trợ đất sản xuất, đào tạo nghề giải quyết việc làm…
Về công tác duy tu bảo dưỡng công trình giao thông ở một số dự án chưa được quan tâm. Trong quá trình thực hiện dự án, một số chủ đầu tư còn buông lỏng quản lý dẫn đến sai phạm như dự án bố trí dân cư xã Phi Liêng, huyện Đam Rông sai phạm và bị thu hồi gần 800 triệu đồng. Tuy dự án đã được hoàn thành xong, nhưng đến nay vẫn chưa có hệ thống cấp nước phục vụ nhu cầu nước sinh hoạt của người dân đảm bảo hợp vệ sinh. Ngoài ra, tình trạng phá rừng, lấn chiếm đất rừng tại khu vực của các dự án vẫn còn xảy ra, chưa được ngăn chặn kịp thời.
Lý giải về nguyên nhân của những tồn tại, hạn chế nêu trên, theo ông Cil Ha Drang - Phó Trưởng Ban Dân tộc HĐND tỉnh: các chính sách hỗ trợ trực tiếp cho các hộ gia đình, nhất là về định mức hỗ trợ di chuyển cho các hộ vùng đặc biệt khó khăn và vùng thiên tai với mức hỗ trợ 20 triệu đồng/hộ là thấp so với chi phí thực tế và cấp chưa đủ theo kế hoạch. Về chính sách đất đai quy định tại Quyết định 1776 của Thủ tướng Chính phủ về “Miễn giảm tiền sử dụng đất đối với hộ di dân vùng thiên tai, hộ đồng bào DTTS vùng đặc biệt khó khăn” khi triển khai không phù hợp với quy định về nộp tiền sử dụng đất theo Luật Đất đai hiện hành. Một nguyên nhân nữa đó là việc triển khai thực hiện các dự án đầu tư còn bị động là vì phụ thuộc vào nguồn vốn hỗ trợ hàng năm của Chính phủ nên thời gian hoàn thành các dự án chưa đáp ứng mục tiêu đã được phê duyệt.
Theo đó, Đoàn giám sát HĐND tỉnh cũng có những kiến nghị kịp thời đến UBND tỉnh để sớm khắc phục tình trạng trên, đó là đề nghị UBND tỉnh kiến nghị với Chính phủ, các bộ, ngành Trung ương sớm rà soát các cơ chế, chính sách trình Chính phủ; sửa đổi, bổ sung một số nội dung của Chỉ thị 39 năm 2004 của Thủ tướng Chính phủ về một số chủ trương, giải pháp tiếp tục giải quyết tình trạng dân di cư tự do cho phù hợp tình hình hiện nay, nhất là khu vực Tây Nguyên về mốc thời gian và biện pháp giải quyết dân di cư tự do theo từng thời điểm; gắn trách nhiệm của địa phương có dân di cư đi và địa phương có dân di cư đến nhằm giải quyết một cách đồng bộ, góp phần hạn chế tình trạng dân di cư tự do.
NGUYỆT THU
