Mặc dù chính quyền địa phương và ngành chức năng huyện Đam Rông đã triển khai nhiều giải pháp để ngăn chặn tình trạng tảo hôn, nhưng xem ra vẫn chưa mang lại kết quả như mong muốn. Hiện nay, tình trạng tảo hôn vẫn còn tồn tại và diễn biến ngày càng phức tạp, nhất là tại các địa bàn có đông đồng bào dân tộc thiểu số.
Mặc dù chính quyền địa phương và ngành chức năng huyện Đam Rông đã triển khai nhiều giải pháp để ngăn chặn tình trạng tảo hôn, nhưng xem ra vẫn chưa mang lại kết quả như mong muốn. Hiện nay, tình trạng tảo hôn vẫn còn tồn tại và diễn biến ngày càng phức tạp, nhất là tại các địa bàn có đông đồng bào dân tộc thiểu số.
Mới bước sang tuổi 17 - cái tuổi ăn chưa no, lo chưa tới, nhưng Liêng Hót K’Biên, ở thôn Mê Ka, xã Đạ Tông đã có con gần 2 năm tuổi. Theo tìm hiểu của chúng tôi, cách đây 3 năm về trước, khi K’Biên đang theo học lớp 9 bỗng dưng nghỉ học giữa chừng, tới khi giáo viên chủ nhiệm đến tận nhà vận động ra lớp thì mới hay tin em bỏ học để lấy chồng. Vậy là từ một học sinh với bao hoài bão phía trước bỗng chốc em đảm nhiệm thiên chức của một người vợ, người mẹ khi chưa tròn 15 tuổi. Cũng vì chưa đến tuổi kết hôn theo quy định, nên vợ chồng K’Biên không có giấy chứng nhận đăng ký kết hôn.
K’Biên là con thứ 4 trong một gia đình có tới 7 người con, hoàn cảnh kinh tế đặc biệt khó khăn, cuộc sống của gia đình chủ yếu dựa vào 2 sào lúa nước và hơn 1 sào bắp, nhưng năng suất mang lại chẳng là bao, nên cái đói, cái nghèo cứ bủa vây lấy gia đình em. Hiện nay, cả 2 vợ chồng đang sống chung với bố mẹ đẻ, mà chưa có điều kiện để cất nhà riêng. Cũng vì do hoàn cảnh kinh tế quá khó khăn, đặc biệt là do thiếu kinh nghiệm nuôi dạy con cái nên con của K’Biên bị còi cọc, xanh xao và có dấu hiệu bị suy dinh dưỡng nặng.
Em Liêng Hót K’Biên thổ lộ: “Do không am hiểu về pháp luật nên em đã bỏ học để lấy chồng sớm khi tuổi còn nhỏ, bây giờ rất hối hận nhưng sự việc đã lỡ rồi nên đành chịu thôi. Hiện nay, con em đã được gần 2 tuổi rồi nhưng vợ chồng em vẫn chưa được đăng ký kết hôn, vì chưa đến tuổi theo quy định”.
Một thực tế đáng buồn hiện nay là tình trạng tảo hôn không chỉ xảy ra ở các bản làng xa xôi mà đang len lỏi vào môi trường giáo dục học đường, nơi tưởng chừng các em được trang bị kiến thức, có thể tránh được nạn tảo hôn. Gần đây đã xảy ra nhiều cặp học sinh cưới nhau khiến tình trạng học sinh bỏ học giữa chừng liên tiếp xảy ra. Các em lấy vợ, lấy chồng khi cơ thể chưa phát triển đầy đủ. Rồi sinh nhiều con, con cái bị suy dinh dưỡng, bệnh tật, trí năng không phát triển bình thường như trẻ em khác.
Em Cơ Tría K’Phen, ở thôn NTôn, xã Đạ Tông mới học lớp 9 đã bỏ học ở nhà lấy chồng khi chưa bước qua cái tuổi 16. Trong căn nhà tồi tàn trống trơ không có vật dụng gì đáng giá đã nói lên bức tranh ảm đạm của một cặp vợ chồng trẻ. Hiện nay, K’Phen đã sinh em bé được 9 tháng tuổi. “Hiện nay, em rất muốn được đi học trở lại để sau này đỡ vất vả. Nhưng bây giờ có con nhỏ rồi, nên việc đi học lại rất khó vì phải ở nhà chăm sóc con và gia đình. Em cũng mong các bạn khác đừng lấy chồng sớm như em, vì cuộc sống gia đình có nhiều cái khó khăn mà mình không biết trước được”, Tría K’Phen than thở.
Theo số liệu thống kê của Trung tâm Dân số - Kế hoạch hóa gia đình huyện Đam Rông, chỉ tính riêng từ năm 2015 đến nay trên địa bàn huyện đã có 74 cặp tảo hôn, chiếm tới 3,5% tổng số cặp kết hôn.
Qua kết quả khảo sát của ngành chức năng tình trạng tảo hôn xét theo giới tính và nhóm tuổi, thì tỷ lệ tảo hôn, kết hôn sớm của nam giới ở nhóm từ 15 đến 19 tuổi có xu hướng giảm từ 1,1% năm 2015 xuống còn 0,68% năm 2017; nữ giới ở nhóm tuổi từ 15 đến 19 tuổi có xu hướng tăng từ 1,8% năm 2015 lên 2,5% năm 2017.
Hủ tục lạc hậu vẫn còn tồn tại và ăn sâu trong nhận thức của đồng bào dân tộc thiểu số từ nhiều đời nay được coi là nguyên nhân chính của nạn tảo hôn đang ngày một gia tăng ở địa bàn có tới trên 70% số hộ đồng bào DTTS sinh sống như Đam Rông. Bên cạnh đó, một trong những nguyên nhân quan trọng dẫn đến tình trạng tảo hôn ở huyện Đam Rông gia tăng là do nhận thức của người dân còn nhiều hạn chế, chưa am hiểu về pháp luật. Mặt khác, việc quản lý con em trong gia đình chưa chặt chẽ, các bậc phụ huynh chưa quan tâm đến đời sống tâm lý, tình cảm của com em mình khi bước vào độ tuổi vị thành niên.
Ông Trần Văn Nguyên, Phó trưởng Phòng Dân tộc huyện Đam Rông cho biết: “Nguyên nhân của vấn đề tảo hôn của người đồng bào DTTS, nhất là đồng bào DTTS ở các tỉnh phía bắc vào chính là họ muốn sau khi kết hôn sẽ có thêm nguồn lao động cho gia đình và không nghĩ rằng việc lập gia đình phải đăng ký kết hôn đúng độ tuổi và cũng không biết được những hệ lụy về sức khỏe sinh sản sau này”.
Để hạn chế và từng bước đẩy lùi nạn tảo hôn ở Đam Rông, ngoài việc tiếp tục đẩy mạnh công tác truyền thông, nhằm nâng cao nhận thức cho người dân, thì chính quyền sở tại cũng cần nâng cao hiệu quả quản lý Nhà nước trong lĩnh vực hôn nhân và gia đình. Đồng thời, cần phát huy hơn nữa vai trò của già làng, chức sắc tôn giáo, người có uy tín, đặc biệt là sự phối hợp chặt chẽ giữa gia đình và nhà trường trong việc tuyên truyền, giáo dục nhân dân, nhất là các em thanh, thiếu niên hiểu rõ những tác hại khôn lường của tảo hôn.
LÊ TUẤN
