Không quá khi nói rằng, mạng xã hội đang có sự hiện diện, mức độ phủ sóng rộng, chiếm tần suất, thời gian rất lớn trong đời sống con người.
Không quá khi nói rằng, mạng xã hội (MXH) đang có sự hiện diện, mức độ phủ sóng rộng, chiếm tần suất, thời gian rất lớn trong đời sống con người. Tính năng tương tác của MXH đã đem lại những hiệu ứng tích cực, gắn kết con người lại gần nhau hơn trong một “thế giới phẳng”. Nhưng MXH cũng như bức tranh với hai mảng màu đối lập sáng - tối, nảy sinh không ít hệ lụy và nhiều vấn đề mới cần được giải quyết cũng như nhìn nhận một cách thấu đáo hơn.
 |
| Mạng xã hội đang dần chiếm lĩnh thời gian và có tác động đến cuộc sống thực của con người |
Tìm gì trong “thế giới ảo”?
Chắc hẳn mọi người chưa quên sự việc xảy ra ở chợ Đà Lạt vào tháng 5/2017 khi một du khách đến Đà Lạt du lịch, sau khi sử dụng dịch vụ ăn uống tại chợ Đà Lạt, đã đăng tải trên facebook cá nhân kể về việc bị người bán hàng “chặt chém” 2 tô miến gà với giá 700.000 đồng. Thông tin này nhanh chóng được chia sẻ trên các diễn đàn và làm “dậy sóng” cộng đồng mạng với hàng ngàn lượt bình luận. Thế nhưng sau đó, với sự vào cuộc xác minh của cơ quan chức năng thì sự thật lại chẳng như những gì mà du khách kia đã “khai” trên facebook bởi thực khách ấy “quên” không liệt kê thêm vài món đồ mà mình đã gọi.
Hay như mới đây, một bạn trẻ đã thực hiện live stream (tính năng phát trực tiếp trên facebook) bộ phim Cô Ba Sài Gòn khiến dư luận bức xúc. Sự việc này đã không còn chỉ là cách ứng xử trên MXH mà được xác định đã vi phạm về sao chép, truyền đạt trái phép tác phẩm không phải của mình đến công chúng qua MXH. Dù không xuất phát từ mưu lợi cá nhân để kinh doanh nhưng rõ ràng, dù cố ý hay không thì cũng đã vi phạm pháp luật.
Bên cạnh đó, những tin đồn thất thiệt trên MXH gây ảnh hưởng không ít đến cuộc sống của người dân, điển hình là thông tin hàng hóa Trung Quốc đội lốt hàng Đà Lạt khiến người nông dân điêu đứng, hay thông tin thất thiệt về cơn bão số 13 (thông tin từ năm 2013 bị “đào” lại) làm người dân hoang mang...
Tự do cá nhân trên MXH khiến người sử dụng cho mình quyền được thể hiện bản thân một cách mạnh mẽ, thậm chí phán xét, dùng lời lẽ bôi nhọ danh dự, nhân phẩm của người khác khi chỉ tiếp nhận những thông tin một chiều...
Những thông tin thất thiệt trên MXH đôi khi không chỉ gây hoang mang cho người sử dụng mà còn có nhiều hành vi vi phạm pháp luật. Vậy nên khi nói về MXH, nhiều người thường có cái nhìn tiêu cực. Nhưng nhìn nhận một cách toàn diện, bản chất của MXH, dù ở Việt Nam hay các nước trên thế giới vẫn là phương tiện giao lưu, kết nối con người. Không thể phủ nhận vai trò của MXH trong cuộc sống hằng ngày khi mà dần dần nó đang trở thành xu hướng và hỗ trợ cá nhân, tổ chức trong nhiều hoạt động mang tính cộng đồng.
Không chỉ là nơi chia sẻ cảm xúc cá nhân, MXH hiện đang là một kênh thông tin để từ đó cung cấp đến người dùng những thông tin đa chiều về tình hình an ninh trật tự, thông tin việc làm, hoạt động xã hội... Gần như không có thông tin gì mà chúng ta không thể tìm thấy trên MXH.
Hiện nay, các fanpage như Rao vặt Đà Lạt, Thông tin Đà Lạt, Việc làm Đà Lạt... có hàng chục ngàn người quan tâm, tham gia và đang trở thành diễn đàn sôi nổi để tìm kiếm thông tin việc làm, du lịch… Ngoài việc chia sẻ những hình ảnh đẹp, những địa điểm du lịch nổi tiếng trong và ngoài tỉnh thì các fanpage cũng thường xuyên chia sẻ các bài viết mang tính thời sự được tổng hợp từ những tờ báo uy tín để cung cấp đến độc giả nhiều thông tin đa dạng.
Chị Trần Linh (Phường 2, TP Đà Lạt) cho biết, nhờ tính năng tương tác cao mà các hoạt động kêu gọi chung tay cho các chương trình thiện nguyện, dự án gây quỹ của mình luôn đạt được kết quả cao. Qua MXH, chị cũng quen biết thêm nhiều người bạn có cùng sở thích, lý tưởng nên khi thực hiện các dự án mới, chị có thêm người đồng hành, kết quả mang lại tốt hơn.
“MXH có tính hai mặt nhưng mình thấy nếu sử dụng một cách hợp lý thì sẽ là công cụ cực kỳ hữu ích. Hiện nay, các nhà tuyển dụng thường yêu cầu gửi kèm trang facebook cá nhân trong CV xin việc, hay sử dụng hình thức phỏng vấn qua mạng, việc sử dụng MXH ra sao còn mang tính quyết định hình ảnh cá nhân liên quan đến công việc trong tương lai. Thậm chí trong nhiều cuộc thi, lượng tương tác qua lại trên MXH cũng góp phần quyết định chiến thắng. Vì thế hãy sử dụng MXH một cách thông minh”, bạn Nguyễn Thị Hoài (giáo viên Trường cấp II-III Tà Nung, Đà Lạt) nói.
Ý thức xây dựng cộng đồng mạng văn minh
Nếu như ở đời thường, mức độ văn minh của con người thường được cộng đồng chung quanh đánh giá thông qua lời nói, hành động, cách ứng xử... tương đối khắt khe thì trên MXH, mỗi tài khoản được xem là “cá nhân”, có khi ẩn dưới những danh xưng khác nhau nên thường ít bị gò bó hơn bởi những cách đánh giá như chuẩn mực truyền thống. Và từ đó, không ít người dùng sử dụng mạng thiếu trách nhiệm, thiếu ý thức.
Anh Lê Phước Vĩnh Hưng (Phường Lộc Sơn, TP Bảo Lộc) cho rằng, văn minh trên MXH là khi người sử dụng tự ý thức và coi MXH cũng giống như cuộc sống thường nhật. Các cá nhân giao tiếp trên tinh thần xây dựng, tuyệt đối không xúc phạm danh dự, nhân phẩm người khác dù bằng bất cứ hình thức nào. Hiện nay trên mạng, các hành vi nói xấu, xúc phạm người khác đang diễn ra mỗi ngày, đôi khi là theo hiệu ứng đám đông chứ giữa các cá nhân không hề có mối liên hệ nào.
“Chỉ cần xuất hiện thông tin về vấn đề tiêu cực nào đó, chẳng hạn như tình trạng chặt chém khi đi du lịch, vấn đề phát ngôn gây sốc... thì phản ứng đầu tiên của một bộ phận giới trẻ là... ùa vào lên tiếng, dùng lời lẽ lăng mạ, xúc phạm. Không thể để tình trạng này kéo dài. Mỗi người cần phải tỉnh táo để phân biệt đúng - sai, có ý thức xây dựng cộng đồng mạng văn minh, ứng xử có văn hóa...”, anh Hưng nói.
“Theo mình nghĩ có rất nhiều tiêu chí để xây dựng nên một cộng đồng mạng văn minh. Đầu tiên là việc mỗi cá nhân phải sử dụng từ ngữ lịch sự, hình ảnh không phản cảm, không chia sẻ trạng thái tiêu cực khi chưa nắm rõ thông tin. Trong một cộng đồng thì mức văn minh tối thiểu nhất là tôn trọng chuyện riêng cũng như hình ảnh cá nhân của người khác… Mỗi người tự ý thức một chút thì sẽ có sức lan tỏa đến mọi người xung quanh, từ đó dần hình thành ý thức của cộng đồng”, bạn Thanh Tùng (Hoài Đức, Lâm Hà) chia sẻ.
MXH giờ đây không đơn giản là một hình thức giải trí, mà đã trở thành xu hướng sử dụng khá quan trọng trong cuộc sống. Tiếc rằng, hiện nay chưa có những quy chuẩn về sử dụng mạng xã hội, và nhà quản lý cũng không thể kiểm soát hết nội dung mà người dùng đăng tải.
Mới đây, Dự thảo Luật An ninh mạng có yêu cầu các hãng cung cấp dịch vụ viễn thông, Internet nước ngoài ở Việt Nam phải đặt máy chủ ở Việt Nam bởi cho rằng việc doanh nghiệp cung cấp dịch vụ viễn thông nhưng lại đặt hệ thống máy chủ ở nước ngoài khiến công tác quản lý gặp khó khăn “khi các tổ chức, cá nhân lợi dụng các mạng để nói xấu chế độ, bôi nhọ, xuyên tạc”. Đây là động thái cho thấy cơ quan chức năng đã đánh giá sát sao về những tác động của MXH đến đời sống của con người, cộng đồng.
Thế nhưng, cách thức quản lý thế nào để xây dựng và duy trì cộng đồng mạng văn minh vẫn đang cần những hướng giải quyết, những chế tài phù hợp cũng như những yếu tố về hạ tầng kỹ thuật. Và điều quan trọng hàng đầu, những người đang hàng ngày sử dụng mạng, “thổn thức” cùng mạng chính là những chủ nhân quyết định nền tảng văn hóa cho MXH, xây dựng cộng đồng mạng đáng tin cậy, đủ chân thành và thật sự văn minh.
|
MỖI NGƯỜI PHẢI TỰ NÂNG CAO Ý THỨC SỬ DỤNG MẠNG XÃ HỘI
Chị Trần Thị Chúc Quỳnh - Bí thư Tỉnh Ðoàn
Cần đẩy mạnh tuyên truyền trong đoàn viên thanh niên (ĐVTN) về ý thức sử dụng MXH; cảnh giác với những thông tin thất thiệt, chưa được kiểm chứng. MXH đang từng bước được sử dụng để thay thế các phương tiện liên lạc truyền thống, kết nối rộng rãi ĐVTN nói chung và ĐVTN trong toàn tỉnh nói riêng. Tỉnh Đoàn cũng thông qua các diễn đàn Tuổi trẻ Lâm Đồng, Hào khí Nam Tây Nguyên... thường xuyên giới thiệu những tấm gương người tốt việc tốt, thanh niên tiêu biểu đạt được nhiều thành tích trong học tập và công tác xã hội... để từ đó có thể nhân rộng trong ĐVTN. Cùng với đó, kịp thời nắm bắt tâm tư tình cảm, suy nghĩ của ĐVTN là học sinh để kịp thời có những định hướng tư tưởng đúng đắn.
Ông Nguyễn Vũ Linh Sang: Giám đốc Trung tâm quản lý Cổng thông tin điện tử - Sở TTTT
Chính người sử dụng phải tự nâng cao ý thức, tỉnh táo trước tình trạng mất an toàn thông tin trên các MXH. Đối với những thông tin xuất phát từ những trang không chính thống, Sở Thông tin Truyền thông căn cứ các quy định hiện hành của pháp luật, áp dụng các biện pháp để hạn chế tốc độ lan truyền, phát tán thông tin, đồng thời tham gia phản bác những bình luận, quan điểm sai trái, cung cấp thông tin chính thống cho người đọc nhằm có cái nhìn chính xác về vấn đề. Đối với những trường hợp nằm trong danh mục bị cấm trong Nghị định 72/2013/NĐ-CP thì có thể bị xử phạt theo quy định của pháp luật.
Anh Dương Anh - Phường 10, TP Ðà Lạt
Facebook nói riêng và MXH nói chung chính là hình ảnh phản chiếu của đời sống thực tế. Gia đình, bạn bè, công việc... đều ít nhiều được thể hiện trên MXH. Chính vì vậy, chúng không còn là kênh giải trí hoàn toàn vô hại. Toàn bộ những thông tin mà mỗi người bày tỏ hay tiếp nhận đều có ảnh hưởng và tác động trở lại cuộc sống của chúng ta. Hãy chậm lại một chút, xác minh nguồn gốc thông tin đáng tin cậy và nhiều chiều để có cái nhìn toàn diện hơn, khi đó nhấn nút “share” cùng với quan điểm cá nhân của mình cũng chưa muộn...
|
H.THẮM - T.LINH
