Các DN trong tỉnh, nhất là lĩnh vực chế biến nông sản ở Đơn Dương, Đức Trọng, Bảo Lộc… phản ánh với chúng tôi tình trạng thiếu NLĐ rất nhiều, thậm chí họ phải xuống thành phố Hồ Chí Minh tìm kiếm…
Sau 9 năm thực hiện chính sách kết nối doanh nghiệp (DN) - cơ sở đào tạo nghề của tỉnh chưa được nhiều, vì vậy, nghề cần không có, nghề có không cần. DN tìm người lao động (NLĐ) không dễ, NLĐ xin việc làm thì nhiều nhưng tuyển được đúng người rất khó; hoặc nhiều NLĐ tìm việc làm không được vì DN không có nhu cầu.
Thiếu thông tin thị trường lao động
Các DN trong tỉnh, nhất là lĩnh vực chế biến nông sản ở Đơn Dương, Đức Trọng, Bảo Lộc… phản ánh với chúng tôi tình trạng thiếu NLĐ rất nhiều, thậm chí họ phải xuống thành phố Hồ Chí Minh tìm kiếm. Chúng tôi cũng nhận thấy, hầu hết các DN chưa có thông tin đầy đủ về cơ cấu lực lượng lao động của tỉnh như tuổi, giới tính, trình độ, khu vực đã qua đào tạo. Trong lúc, chính các cơ sở đào tạo cũng chưa nắm bắt được nhu cầu sử dụng nguồn nhân lực hiện tại và trong tương lai để có kế hoạch đầu tư và tuyển sinh. Còn NLĐ không nắm bắt được chương trình đào tạo để lựa chọn theo học vừa giảm kinh phí vừa có cơ hội tìm việc làm cao. Họ cũng thiếu các thông tin về chỗ trống việc làm, yêu cầu công việc; triển vọng phát triển ngành nghề…
Thực tiễn đặt ra, việc đầu tư tăng cường công tác thông tin về thị trường lao động là hết sức cần thiết. Muốn vậy, phải có một đơn vị làm đầu mối để phản hồi thông tin nhiều chiều giữa DN - cơ sở đào tạo và NLĐ. Việc này nên giao cho Trung tâm Dịch vụ việc làm thuộc Sở LĐTB&XH thực hiện. Ở đây sẽ thu thập thông tin, tổng hợp, xử lý số liệu, phân tích, đánh giá và công bố; đồng thời chịu trách nhiệm đưa ra những dự báo phát triển của thị trường lao động trong ngắn hạn, trung hạn và dài hạn. Những thông tin về cung cầu lao động đương nhiên rất hữu ích cho cả 3 đối tượng vừa nêu, đồng thời giúp ngành chức năng chủ động trong kế hoạch của mình; nhà quản lý có cơ sở để hoạch định được ở tầm vĩ mô.
 |
| Kỹ năng nghề của người lao động thường thiếu hoặc không phù hợp nhu cầu của doanh nghiệp |
Những số liệu đánh thức
Kết quả thống kê bước đầu của Trung tâm Dịch vụ việc làm về cung cầu ở tỉnh Lâm Đồng năm 2014 sẽ giúp các DN, cơ sở đào tạo, NLĐ và nhà quản lý suy nghĩ đến bức tranh năm 2015 và những năm sau đó. Trong 9 tháng năm 2014, toàn tỉnh có 6.156 người đến Trung tâm này tìm việc làm, trong đó, trình độ đại học chiếm 31%, cao đẳng 17%, trung cấp 12%, công nhân kỹ thuật 6% và lao động phổ thông 34%. Điều đáng quan tâm là nguồn cung lao động theo trình độ của Lâm Đồng đang rất mất cân đối trong đào tạo. (So sánh, thế giới: 1 đại học - 4 trung cấp - 10 công nhân kỹ thuật; Lâm Đồng: 1 đại học - 0,25 trung cấp - 0,12 công nhân kỹ thuật - 0,7 lao động phổ thông). Về cơ cấu ngành, cũng lệch trong nguồn cung: nhóm ngành kế toán tài chính chiếm tỉ trọng 21%; nếu chỉ so số đã qua đào tạo tỉ trọng này lên tới 31%, trong 10 lao động có 3 người được đào tạo. Cũng theo xu hướng lệch pha này, ngành quản trị kinh doanh, marketting 13,4%; nhóm ngành du lịch, nhà hàng, khách sạn, dịch vụ du lịch tương đương 11,5%.
Về nhu cầu lao động, ở thế giới: 1 đại học - 1,8 trung cấp - 1,23 công nhân kỹ thuật - 7 lao động phổ thông, so sánh với cung lao động của Lâm Đồng đã nêu trên ta thấy sự lệch pha rất rõ. Theo đó, cân đối cung - cầu ở Lâm Đồng như sau: đại học thừa 1.570 cử nhân, nhiều nhất là ngành kế toán tài chính còn 527 cử nhân sẽ không tìm được việc làm đúng chuyên môn đào tạo, tỉ lệ vị trí việc làm/ứng viên là 1/10; ngành du lịch dịch vụ còn 152 cử nhân không tìm được việc, tỉ lệ 1/5; ngành quản trị kinh doanh, marketting còn 309 cử nhân không tìm được việc, tỉ lệ 1/4. Trình độ cao đẳng còn thừa 688 cử nhân, trong đó, kế toán, tài chính thừa 360; du lịch, dịch vụ thừa 110; tin học, công nghệ thông tin thừa 70… Ngược lại, cung còn thiếu so với cầu ở các trình độ thấp hơn: trung cấp thiếu 539 lao động, trong đó du lịch dịch vụ thiếu 325 vị trí việc làm; kinh doanh, marketting thiếu 232 vị trí; nông lâm thiếu 143 vị trí. Công nhân kỹ thuật thiếu 573 vị trí và lao động phổ thông còn cần tới 2.963 vị trí. Trình độ sơ cấp còn thiếu 356 vị trí việc làm vệ sĩ, lái xe; 114 vị trí về điện, cơ khí và 76 vị trí việc làm về du lịch dịch vụ...
Phát huy doanh nghiệp đào tạo nghề
Một trong những giải pháp hữu hiệu là phát huy vai trò đào tạo nghề cho NLĐ của DN và hợp tác xã (HTX). Ngày 5/12/2013, Chủ tịch UBND tỉnh Lâm Đồng đã ban hành Quyết định 56/2013/QĐ-UBND về quy định hỗ trợ các DN và HTX đào tạo nghề cho NLĐ trên địa bàn, nhưng sau 1 năm triển khai chưa phát huy được hiệu quả. Theo Quy định này, đối tượng được hỗ trợ là các DN, HTX tổ chức khóa đào tạo nghề cho NLĐ (hoặc hợp đồng với cơ sở đào tạo) theo kế hoạch được cấp thẩm quyền chấp nhận. Mức hỗ trợ: 100.000 đồng/người/tuần hoặc 400.000 đồng/người/tháng. Thời gian hỗ trợ theo chương trình đào tạo cho khóa học từ 1 tuần đến 3 tháng. DN, HTX được hỗ trợ thêm 25.000 đồng/người/tuần hoặc 100.000 đồng/người/tháng khi đào tạo nghề cho các đối tượng dân tộc thiểu số; hộ nghèo, cận nghèo; bộ đội, công an xuất ngũ; người khuyết tật; lao động có hộ khẩu ở các xã, thôn thuộc địa bàn đặc biệt khó khăn hoặc huyện nghèo, xã nghèo. Phó Phòng Dạy nghề, Sở LĐTB&XH Hoàng Trọng Vinh cho biết: Quá trình triển khai, nếu các DN, HTX và cơ sở đào tạo nghề cần những giải đáp thì gặp đơn vị này.
Trong buổi tọa đàm kết nối thị trường lao động giữa DN và cơ sở đào tạo tại thành phố Bảo Lộc, ông Đoàn Trọng Phương - Phó Chủ tịch Hiệp hội Chè Việt Nam, Chủ tịch HĐQT Công ty CP Chè Lâm Đồng nêu lên bức xúc ngành chè đang thiếu nhiều NLĐ. Ông Phương cho biết: “Lâm Đồng là tỉnh chiếm 25% diện tích và 30% sản lượng chè của cả nước; ngành chè là 1 trong 9 mũi nhọn phát triển kinh tế của tỉnh nhưng hiện thiếu công nhân kỹ thuật lành nghề, thiếu cán bộ kỹ thuật chuyên môn tinh thông. Chúng tôi rất cần cơ sở đào tạo lưu tâm”.
Tư cách là cơ quan kết nối, Phó Giám đốc Sở LĐTB&XH Hoàng Bình nói: “Phát triển nguồn nhân lực sản xuất nông nghiệp công nghệ cao đang rất cần đối với Lâm Đồng, vì vậy, đơn hàng của DN đang đặt ra nhiều đối với các cơ sở đào tạo”. Theo ông Bình, cơ chế hiện nay, hầu hết DN còn đứng ngoài nhu cầu đào tạo; chưa có DN tham gia quá trình đào tạo. Vì vậy, đã đến lúc xây dựng chương trình đào tạo cần có sự tham gia đánh giá, sát hạch của DN cùng với nhà trường, lúc đó giữa nhà trường và DN mới gặp nhau.
MINH ĐẠO
