Năm 2014, thuốc sốt rét trở nên hiếm vì chương trình mục tiêu quốc gia cấp chỉ có 420 liều thuốc điều trị và 1.400 liều thuốc dự phòng. Thuốc trong chương trình khan hiếm nhưng mua ngoài thị trường không có.
BS Nguyễn Hữu Phúc - Giám đốc Trung tâm Y tế Dự phòng Lâm Đồng, cho biết: Năm 2014 thuốc sốt rét trở nên hiếm vì chương trình mục tiêu quốc gia cấp cho tỉnh chỉ có 420 liều thuốc điều trị và 1.400 liều thuốc dự phòng. Thuốc trong chương trình khan hiếm nhưng mua ngoài thị trường không có, hiện nay, Trung tâm Y tế Dự phòng tỉnh đã cấp thuốc về cho các trung tâm y tế huyện, quán triệt tinh thần sử dụng thuốc tiết kiệm: Sốt rét ca nào dương tính thì mới cho thuốc điều trị, không điều trị dự phòng, trong trường hợp muốn điều trị dự phòng sốt rét thì phải xin ý kiến cấp trên.
 |
| Điểm kính hiển vi tại TYT Phước Cát II, Cát Tiên |
Theo định kỳ hàng năm, tỉnh triển khai 2 đợt chiến dịch phòng chống sốt rét, nhưng năm 2014 không mở chiến dịch; vì vậy, hệ thống y tế dự phòng tăng cường giám sát sốt rét vào các tháng cao điểm.
Nguyên nhân, trong năm 2014, kinh phí các chương trình mục tiêu quốc gia y tế cắt giảm mạnh (60%-70%); vì vậy, theo chỉ đạo của Sở Y tế, các đơn vị cần xác định các hoạt động ưu tiên để thực hiện, tranh thủ nguồn vốn ngân sách huyện đầu tư cho y tế dự phòng khi kinh phí trung ương cắt giảm. Một số chỉ số sức khỏe theo mục tiêu phát triển Thiên niên kỷ Việt Nam phấn đấu đạt được trong năm 2015 đã góp phần cho việc cắt giảm đầu tư kinh phí cho các chương trình mục tiêu quốc gia về y tế. Hoạt động phòng chống sốt rét thuộc dự án phòng chống một số bệnh có tính chất nguy hiểm đối với cộng đồng tại Lâm Đồng nhiều năm qua đã tập trung nguồn lực đáng kể và đem lại hiệu quả tích cực.
Năm 2013, tổng số bệnh nhân sốt rét là 431 trường hợp (tăng 69 trường hợp so với năm 2012), tỉ lệ mắc sốt rét /1.000 dân: 0,34 (kế hoạch giao <1), 1 ca sốt rét ác tính và không có trường hợp tử vong do sốt rét. Các điểm kính hiển vi đã thực hiện 137.910 lam xét nghiệm, phát hiện 398 ký sinh trùng sốt rét (tăng 63 trường hợp so với năm 2012). Dân số được bảo vệ bằng hóa chất diệt muỗi 233.758 người. Triển khai kế hoạch phòng chống sốt rét đợt 1, 2 năm 2013 và các hoạt động thuộc dự án Quỹ toàn cầu phòng chống sốt rét, đặc biệt là ngăn chặn sự xâm nhập của sốt rét kháng thuốc vào các xã thuộc Cát Tiên giáp ranh với Bình Phước - vùng đang lưu hành sốt rét kháng thuốc.
Dù nhận định tình hình sốt rét đã được khống chế tốt, nhiều năm không có vụ dịch, không có ca tử vong nhưng Lâm Đồng vẫn nằm trong vùng lưu hành dịch tễ sốt rét; vì vậy, các hoạt động phòng chống phải được duy trì liên tục. Tuy nhiên, trong tình hình thuốc điều trị sốt rét đã cắt giảm đáng kể cho nên mạng lưới y tế dự phòng không còn duy trì việc cấp túi thuốc cá nhân cho các đối tượng đi rừng làm rẫy để chủ động phòng chống sốt rét. Đây là một “lỗ hổng” trong khâu chủ động phòng chống sốt rét từ phía các đối tượng nguy cơ cao vì không có thuốc để điều trị dự phòng. Theo dõi trong vòng 12 tháng qua, toàn tỉnh có 19 xã thuộc 7 huyện có tình hình sốt rét biến động. Phần lớn là các xã vùng giáp ranh, vùng sâu, vùng xa như: Phước Cát I - Cát Tiên (có 1 ca sốt rét ác tính), Lộc Bắc, Lộc Bảo (Bảo Lâm), Tân Nghĩa, Gia Hiệp, Tân Châu, Tam Bố (Di Linh), Đà Loan, Ninh Loan, Tà Năng, Đạ Quyn, Tà In (Đức Trọng), Proh, Tutra, Dran (Đơn Dương), Liên Hà, Đạ Đờn, Đan Phượng (Lâm Hà), Phi Liêng (Đam Rông).
Trong hai tháng 1, 2 năm 2014, Trung tâm Y tế Dự phòng ghi nhận 2 trường hợp trẻ em mắc sốt rét ác tính ở xã Liêng Srôn (Đam Rông) đã chuyển viện cấp cứu kịp thời. Sốt rét tăng trở lại ở 5 xã vùng Loan, đặc biệt ở xã Đạ Quyn của Đức Trọng với 9 ca mắc đều là thanh niên đi rừng làm rẫy, không có phụ nữ và trẻ em. BS Nguyễn Đoan - Giám đốc Trung tâm Y tế Đức Trọng cho biết: Ngành y tế huyện đã tăng cường 3 cán bộ vào Đạ Quyn nằm vùng để triển khai các biện pháp tích cực phòng chống sốt rét. Đã phát hiện 9 ca mắc sốt rét/quý 1/2014 là quá cao, qua lấy lam xét nghiệm các đối tượng có ký sinh trùng sốt rét dương tính thuộc chủng P.vivax (chủng này không có ác tính nhưng bệnh tái phát dai dẳng, mỗi đợt điều trị kéo dài). Tuy nhiên, sẽ rất nguy hiểm khi P.Vivax kết hợp với chủng P.Falciparum sẽ gia tăng nguy cơ sốt rét ác tính, khả năng tử vong cao.
Điều tra cho thấy, số người mắc sốt rét đều là đối tượng đi rừng, vì vậy cán bộ y tế trực tiếp tại hộ gia đình để tiếp cận đối tượng, lấy lam chủ động cho các thành viên trong gia đình để phát hiện có ký sinh trùng sốt rét là cấp thuốc điều trị ngay ngăn chặn lây lan sốt rét trong cộng đồng. Hiện nay, 9 ca mắc sốt rét ở Đa Quyn đã được điều trị ổn định.
BS Đoan cho biết thêm: Với nguồn ngân sách trung ương cắt giảm, thuốc điều trị sốt rét cấp về Đức Trọng ít hơn 10 lần so với trước đây, không cấp thuốc cá nhân cho điều trị dự phòng sốt rét, mọi hoạt động phòng dịch phải hết sức chủ động, đặc biệt giám sát vùng trọng điểm sốt rét.
DIỆU HIỀN
