Người đàn ông ngoại quốc và những vần thơ Việt

Tình yêu đặc biệt với đất nước, con người Việt Nam đã đưa Thomas Ames (một người Mỹ) đến Ðà Lạt trong một cuộc giao lưu thi ca với văn nghệ sĩ Lâm Ðồng nhân Ngày Phụ nữ Việt Nam. Người đàn ông ngoại quốc khiêm nhường, lịch lãm lúc nào cũng nở nụ cười hạnh phúc. Ông tặng hoa, tặng thơ cho độc giả, tự mình đọc những vần thơ dành cho phụ nữ và sẻ chia tình yêu của mình với thi ca, trong đó quê hương Việt Nam là nguồn cảm hứng sáng tạo. 
 

Thomas Ames tặng hoa cho văn nghệ sĩ nữ Hội Văn học nghệ thuật Lâm Đồng nhân Ngày Phụ nữ Việt Nam. Ảnh: T.A

Xuất thân từ một gia đình quân nhân ở bang Texas - Mỹ, Thomas Ames từng cùng gia đình di chuyển nhiều nơi suốt thời thơ bé. Ông từng sống ở Nhật Bản khi mới là cậu bé chập chững biết đi, ông học trung học cơ sở ở Đức, đến Đài Loan học trung học phổ thông; ông nhập ngũ và làm kỹ thuật viên hàng không suốt 4 năm; sau đó trở thành thuyền trưởng tàu viễn dương chuyên chở dầu mỏ đến khắp nơi trên thế giới suốt 25 năm. Công việc thủy thủ là những chuyến hành trình khám phá thế giới, đưa ông đến nhiều vùng đất, nhiều vùng văn hóa khác nhau. Nói về những năm tháng đã qua, ông cười: Tôi là người hạnh phúc. Tôi đã đi du lịch hầu như cả cuộc đời tôi - Đó là giấc mơ của tất cả mọi người. Trong hành trình đó, tôi gặp rất nhiều người, có cả người Việt Nam, tôi đã nói với họ về ước mơ và khuyến khích họ hãy nghĩ về những ước mơ. Nếu bạn làm theo cách đó, bạn sẽ thấy một cánh cửa rộng mở tới con đường bạn đang theo đuổi, hay những bậc thang để bạn leo lên đỉnh cao. 

 

Thomas từng biết đến con người Việt Nam kiên cường qua những năm chiến tranh thuở còn là một chàng thanh niên; nhưng con người Việt Nam nhân hậu, lạc quan, thú vị và thiên nhiên Việt Nam tươi đẹp thì phải đến một ngày qua câu chuyện kể đầy hứng thú của con trai ông, khiến ông tò mò. Để rồi cách đây gần 3 năm, khi đã bước sang tuổi 70, Thomas Ames đã đặt chân đến Việt Nam. Ông yêu mảnh đất này ngay khi đến Sài Gòn. Đi nhiều nơi trên thế giới, am hiểu nhiều nền văn hóa, ông nhận thấy vẻ đẹp văn hóa truyền thống sâu gốc bền rễ của người Việt, đặc biệt là truyền thống văn hóa coi trọng gia đình. Ông thích cách mà các thành viên trong gia đình có thể làm việc cùng nhau, cùng mở cửa hàng kinh doanh buôn bán ở mọi lĩnh vực, cùng nhau tạo nên thành công và sống cùng với nhau. Thomas cho rằng, con người ở mỗi quốc gia có cá tính riêng, người Việt ai cũng yêu quý kính trọng người già, lắng nghe họ nói và ông rất thích điều đó. Thiên nhiên Việt Nam vô cùng tươi đẹp với những thác nước, núi non, bãi biển... nhưng con người Việt Nam còn đẹp hơn thế nữa, chính con người Việt Nam đã níu chân ông chọn đất này để gắn bó phần còn lại của đời mình.
 

Tập thơ Giữa vô cực được bạn đọc Việt đón nhận

Là người có tâm hồn rộng mở, ông yêu thích thi ca từ khi còn nhỏ và bắt đầu làm thơ khi còn rất trẻ; nhưng đến tuổi xế chiều, bắt gặp một Việt Nam tươi đẹp, đất nước, con người nơi đây đã trở thành nguồn cảm hứng khiến cảm xúc thi ca của ông thực sự tuôn chảy. Những nơi ông đến, những con người ông gặp đều chào đón ông bằng nụ cười. Ông thích viết những bài thơ tạo động lực, truyền cảm hứng sống cho mọi người, để mọi người đều biết rằng ai cũng có khả năng thành công và tận hưởng một cuộc sống hạnh phúc. Qua những bài thơ ông cũng muốn nói rằng: Mỗi con người đều có ước mơ và đừng bao giờ từ bỏ ước mơ, họ có thể làm tốt bất cứ điều gì nếu họ muốn để đem lại hạnh phúc cho mình.

 

Suốt gần 3 năm qua, ông đã mang tâm hồn thi sĩ đi dọc dải đất hình chữ S, mỗi nơi ông đi qua đều ghi lại những rung cảm: khi ngồi phía sau xe máy giữa phố thị Sài Gòn đông đúc, quan sát từng con người bằng ánh mắt và tình yêu cuộc sống, lúc ngắm dòng sông với những con tàu, tiếng còi, những âm thanh của cuộc sống. Lúc ở Hà Nội, ngắm con người, những gánh hàng rong, những công trình kiến trúc, phố cổ. Khi lại đắm mình trong giá lạnh của Sa Pa, ngắm màn sương mờ trên đỉnh Phan-xi-păng, thăm thú cuộc sống của người dân ở miền dẻo cao. Khi ở vịnh Hạ Long để sống lại ký ức những ngày tháng lênh đênh trên biển. Lúc tắm nắng trên bãi biển Nha Trang... Tất cả trở thành chất liệu sống động cho những vần thơ với cảm nhận riêng, chứa đựng tình yêu, trách nhiệm và cái nhìn của một công dân toàn cầu. Từng bậc đá/nâng bước tôi lên cao/hòa vào bồng bềnh mây trắng Phanxipang/ Tươi mát quanh ta là ngày/ lắng nghe sông Hồng tỏ bày về nước Việt/ đừng chờ mà phải biết/ tương lai thuộc về con cái chúng ta (Sa Pa). Sông Hồng lững lờ trôi/ dưới chân cầu Long Biên cũ/đồng ngô bát ngát/bầu trời xanh lơ lửng cánh diều chao/ tôi đi dọc bờ đê Yên Phụ/ trải lòng mình theo con đường gốm sứ/ gặp từng trang lịch sử đất này (Thành phố 1000 năm). Tôi dong buồm trên vịnh Hạ Long/Con thuyền êm ái trôi/ngỡ qua miền cổ tích/ những hòn đảo chồi lên mặt nước/ chạy/ như những con rồng dồn gió nhẹ bay... (Vịnh Hạ Long). Bình minh/mặt trời tô điểm lại sông núi/ những hàng cây trao nhau lời chào/trong tiếng chim rộn rã/Langbian ở trên cao/ nhìn Đà Lạt nhấp nhô những mái nhà xanh/màu của sự sống/lung linh trên gương mặt ngày mới... (Đà Lạt của tôi). Thơ của Thomas còn là tình yêu, đó là tình yêu đôi lứa, tình yêu thiên nhiên, tình yêu gia đình, tình mẫu tử và tình người, đó còn là yêu đời, là niềm tin yêu cuộc sống. Khóm hoa đang thì thầm với tôi/ Chẳng bằng lời mà rọi vào ánh sáng/ Kìa cánh hoa vẫy chào gió tới/Sắc nhẹ nhàng làm cánh hoa tươi (Vẻ đẹp tĩnh lặng). Nhưng cũng có lúc suy ngẫm, chiêm nghiệm về thời gian: Như có đôi cánh/ tôi bay xa dần/ thầm nghe tiếng vọng/ tôi là thời gian / Càng bay gấp gáp/ càng nhanh về già/ khi tôi nhìn lại/ bóng mình đã xa (Bay xa). 

 

Từng giây phút trôi qua, ông dõi theo, quan sát từng ánh mắt, nụ cười của những người Việt đều khiến cho ông rung cảm. Những người Việt ông gặp, ai cũng coi ông là bạn, cư xử thân thiện, Thomas Ames nhanh chóng có những bạn thơ, không phân biệt tuổi tác, cùng đọc thơ cho nhau nghe làm cho cuộc sống của ông càng thêm ý nghĩa. Nếu với người Mỹ ông là một người già, một người “đã hết thời”, chỉ biết “đi lòng vòng và nghe nhạc dân ca”, thì ở Việt Nam, ông được trân trọng. Qua những người bạn thơ, ông được tìm hiểu thơ Việt, đọc thơ Việt, thơ ca đã kết nối ông với những người làm thơ, yêu thơ, càng làm cho ông thêm yêu quý đất nước này. Những người bạn thơ đã hỗ trợ Thomas động viên, biên tập, chỉnh sửa, dịch, họ là động lực giúp ông cho ra đời tập thơ song ngữ Anh - Việt “Giữa vô cực”. 50 bài thơ là xúc cảm về con người, đất nước Việt Nam, chiêm nghiệm cuộc sống, những kỷ niệm đẹp thời trai trẻ khi còn là thủy thủ... được những người bạn thơ ở TP Hồ Chí Minh chuyển ngữ sang tiếng Việt. Hình ảnh và xúc cảm trong thơ Thomas là vẻ đẹp nhân văn, hồn hậu, mang đậm phong cách Việt, chứa đựng tâm hồn Việt, rất gần với hồn thơ Việt nên có thể dịch thành những thể thơ truyền thống như lục bát, ngũ ngôn, thất ngôn có vần, có điệu mà vẫn “trung thành” với ý, tứ, tình cảm của bài thơ.

 

Thomas Ames tâm sự: Mỗi ngày chúng ta trao đi đều vì những mục đích tốt lành, và nhận ra tình yêu trên hành trình ta bước. Nếu bạn ở nơi tối tăm, hãy cứ nghĩ rằng nơi đó không quá tối. Đời người có rất nhiều ân sủng của trời đất, tạo hóa ban tặng, ta hít thở rồi nhận ra ánh sáng, cảm nhận những cơn gió lướt qua, giấc mơ tôi đang réo gọi đưa bước chân tôi vượt khỏi chân trời. Hồn nhiên, trong sáng, lạc quan, mỗi ngày trôi qua là một ngày ông tận hưởng cuộc sống hạnh phúc, ông vẫn sống như thế trong suốt hơn 72 năm cuộc đời mình, đi thực hiện ước mơ, làm những điều có ý nghĩa và cảm nhận hạnh phúc. Tập thơ đã trở thành nhịp cầu kết nối tình yêu của ông đối với đất nước, con người Việt Nam và đi vào tình cảm của công chúng yêu thơ. Thomas Ames có mong muốn học tiếng Việt, học các thể thơ Việt để sáng tác được những vần thơ bằng tiếng Việt, gần gũi với người Việt và dễ dàng đưa đến bạn đọc.

 

THÁI AN