Vướng mắc chuyện lập bến phà chở dân qua lòng hồ thủy điện

Vài năm nay, tại khu vực đầu nguồn Thủy điện Ðồng Nai 2 có hai chiếc phà khá lớn chở người dân huyện Lâm Hà và Di Linh qua khu vực lòng hồ thủy điện rộng hơn 1 km. Tuy nhiên, việc thực hiện các thủ tục xin cấp phép mở bến phà, bến thủy nội địa do mới mẻ nên người dân thực hiện còn nhiều lúng túng, phát sinh khiếu nại kéo dài.

Bến phà qua lòng hồ Thủy điện Đồng Nai 2 nối hai huyện Di Linh và Lâm Hà. Ảnh: C.Thành

Sở GTVT tỉnh Lâm Đồng cho biết, do trước nay hệ thống giao thông đường thủy trên địa bàn tỉnh chỉ mang tính nhỏ lẻ nên hiện đơn vị chưa xây dựng được quy hoạch hệ thống bến thủy nội địa, việc cấp phép vì vậy còn nhiều vướng mắc liên quan chưa được giải quyết triệt để.

Nảy sinh khiếu nại vì quyền lợi bị “san sẻ”

Theo ghi nhận của chúng tôi, hiện tại khu vực đầu nguồn hồ Thủy điện Đồng Nai 2, vị trí thôn Hà Lâm, xã Liên Hà (huyện Lâm Hà) và thôn Lộc Châu 3, xã Tân Nghĩa (huyện Di Linh) có hai chiếc phà chở người dân qua lại lòng hồ thủy điện có chiều dài hơn 1 km, bắt đầu hoạt động từ đầu năm 2015 tới nay. Một phà do ông Nguyễn Văn Xuân (67 tuổi, ngụ thôn Hà Lâm) làm chủ, giấy phép hoạt động do anh Nguyễn Văn Diệu (con ông Xuân) đứng tên với trọng tải phà chở 12 người và 2,5 tấn hàng hóa. Chiếc phà còn lại do ông Đặng Hữu Khuyến làm chủ và con trai Đặng Hữu Cương (28 tuổi, ngụ thôn Hà Lâm) đứng tên trong giấy phép hoạt động. Trọng tải chở của phà ông Khuyến là 15 người và 8,5 tấn hàng hóa.

Về nguồn gốc bến đò này, ông Nguyễn Văn Xuân thông tin: Năm 1998, do đường đi học (ra xã Liên Hà) dài 14 km rất xấu nên ông mua chiếc đò gỗ chở con và một số học sinh trong thôn qua hướng xã Tân Nghĩa cho bớt vất vả. Tới năm 2002, ông được chính quyền địa phương chấp thuận cho gia đình nâng cấp phương tiện và mở rộng đường xuống bến, đảm bảo chở khoảng 10-30 bà con qua lại hằng ngày. Để duy trì việc chạy đò, tu sửa bến bãi, ông thu từ 2.000 - 5.000 đồng/người tùy từng thời điểm.

“Hồi đó con sông này chỉ rộng 50 m nối hai bờ xã Liên Hà và Tân Nghĩa. Năm 2014, Thủy điện Đồng Nai 2 tích nước làm chiều rộng giữa hai bờ tăng lên hơn 1 km nên bắt buộc tôi phải có phương tiện chuyên chở người dân chuyên nghiệp hơn. Tôi dốc vốn lớn để đóng phà theo đúng quy định được Cục Đăng kiểm giám sát kiểm tra kỹ thuật để đảm bảo an toàn cho người tham gia đi phà. Chúng tôi cũng đã hoàn tất thủ tục đăng ký kinh doanh mở bến khách ngang sông với chính quyền cả hai bên huyện Di Linh và Lâm Hà. Tới ngày 29/1/2015, Sở GTVT cấp giấy phép hoạt động bến khách ngang sông mang tên: bến đò ông Xuân. Thế nhưng, khi chúng tôi đưa phương tiện vào hoạt động chưa được bao lâu thì ông Đặng Hữu Khuyến, người cùng thôn cũng đóng phà lớn và được Sở GTVT cho phép vào bến tôi làm khai thác, sử dụng. Sau khi tôi phản ứng nhiều lần, Sở GTVT họp cùng chính quyền địa phương ra biên bản yêu cầu tôi được chạy 8 buổi, gia đình ông Khuyến chạy kế tiếp 6 buổi khiến tôi rất bức xúc vì ảnh hưởng lớn tới quyền lợi kinh tế gia đình” - ông Xuân nói.

Trong khi đó, anh Đặng Hữu Cương cho biết, việc mở bến phà với số tiền gia đình bỏ ra rất lớn nên về điều kiện cấp phép, các giấy tờ liên quan gia đình anh đều tham khảo nhiều ý kiến và được chính quyền đồng thuận, Sở GTVT cấp phép theo quy định mới bắt tay vào đầu tư. “Do bến đò hai bên như đường bê tông, nhà chờ, bến múc bác Xuân có công mở mang và đầu tư nên gia đình tôi chấp thuận trả lại số tiền gia đình bác đã bỏ ra làm trước đó. Đồng thời, do phà gia đình tôi mở sau nên cũng phải chạy ít ngày hơn nhưng tới giờ phía gia đình bác Xuân vẫn chưa nhận tiền đền bù và không đồng ý với cơ quan chức năng về cách giải quyết trên” - anh Cương chia sẻ.

“Nhiều thủ tục chưa sát với thực tế”

Trước sự việc trên, Sở GTVT Lâm Đồng cũng thừa nhận đơn vị có thiếu sót về việc đã hướng dẫn thủ tục, tiếp nhận hồ sơ và giải quyết cấp giấy phép hoạt động bến khách ngang sông ban đầu cho ông Xuân chưa đầy đủ và đúng quy định tại Thông tư 50/2014/TT - BGTVT ngày 17/10/2014 của Bộ Giao thông vận tải quy định về quản lý cảng, bến thủy nội địa. Theo Sở GTVT, sai sót trên là do đây là lần đầu tiên Sở tiếp nhận giải quyết thủ tục này, cán bộ Sở không có chuyên môn về hoạt động thủy nội địa và chưa nghiên cứu kỹ nội dung Thông tư 50/2014/TT - BGTVT nên đã hiểu sai và nhầm lẫn giữa thủ tục chấp thuận chủ trương mở bến khách ngang sông với thủ tục cấp giấy phép hoạt động bến khách ngang sông.

Chính vì vậy, vào cuối tháng 5/2015, Sở GTVT đã yêu cầu ông Xuân bổ sung các thủ tục còn thiếu sau: hồ sơ thiết kế kỹ thuật hoặc báo cáo kinh tế - kỹ thuật đầu tư xây dựng được duyệt; hồ sơ hoàn công; biên bản nghiệm thu công trình; sơ đồ vùng nước trước bến và luồng vào bến do chủ bến lập; văn bản của cơ quan có thẩm quyền chấp thuận cho sử dụng tạm thời đối với trường hợp bến nằm trong hành lang bảo vệ các công trình theo quy định của pháp luật chuyên ngành.

Tuy nhiên, thực tế việc hoàn thành các thủ tục cấp phép trên theo Thông tư 50/2014/TT-BGTVT lại rất phức tạp. Ví dụ như đường bê tông, nhà chờ xây tại bến phà chính quyền xã, chủ phà cũng rất lúng túng chưa xác nhận diện tích mặt nước xung quanh, bến phà là đất thuộc thủy điện Trung Nam (đơn vị quản lý lòng hồ Thủy điện Đồng Nai 2) hay là đất công chưa chuyển mục đích sử dụng đất,… Hay vướng mắc, khó khăn trong việc hồ sơ đề nghị chấp thuận chủ trương cấp phép bến thủy nội địa theo Thông tư 50/2014/TT-BGTVT cũng không nêu rõ yêu cầu về điều kiện đất đai để mở (về quyền sở hữu, diện tích, vị trí,...). Khi đề nghị cấp phép hoạt động Thông tư lại yêu cầu hoàn tất các thủ tục về xây dựng và văn bản cho phép dùng tạm vùng đất, vùng nước nên đối với bến khách ngang sông việc yêu cầu người dân phải có hồ sơ thiết kế phê duyệt, nghiệm thu là rất khó khăn. Và nếu chiếu theo Thông tư 50, hiện tại cả ông Xuân và ông Cương đều chưa đủ thủ tục cấp phép theo quy định.

Về giải pháp trước mắt, để người dân qua lòng hồ Thủy điện Đồng Nai 2 được thuận lợi, an toàn, Sở GTVT, UBND huyện Lâm Hà và Di Linh vẫn đang yêu cầu hai chủ phà nêu trên chở khách từng bước bổ sung các hồ sơ cấp phép liên quan. Đồng thời, các cơ quan chức năng tỉnh Lâm Đồng cũng đang kiến nghị tới Cục đường thủy nội địa Việt Nam bổ sung các điều kiện về đất đai, các bước kiểm tra đánh giá, khảo sát trước khi chấp thuận chủ trương mở bến cũng như kiến nghị bổ sung chế tài xử lý chủ bến vi phạm, rút giấy phép hoạt động khi chủ phà không thực hiện đúng quy định Thông tư ban hành.

C.THÀNH