Không thể tự tiện rào chắn lối đi chung

Ngày 10/1/2003, giữa 3 gia đình có đất liền kề nhau, là ông Hoàng Văn Doóng, ông Sì A Lái và ông Nguyễn Văn Hai (cùng trú tại thôn Gia Bắc 1, xã Tân Nghĩa, huyện Di Linh) đã thỏa thuận lập giấy tờ (viết giấy tay, có xác nhận của Trưởng thôn) hoán đổi đất cho nhau để có một lối đi chung vào nhà và vườn cà phê. Sự thỏa thuận đó đã diễn ra êm đẹp trong gần 10 năm nay. Thế mà từ tháng 4/2012, do phát sinh mâu thuẫn, sự thỏa thuận đó lại bị “bùng nhùng” và đến ngày 14/8/2013, vợ chồng ông Sì A Lái xây trụ và khóa hẳn bờ rào, không cho đi lại, 2,7 ha cà phê của vợ chồng ông Hoàng Văn Doóng ở phía trong bị bịt lối đi, hiện đang “dở khóc, dở cười”, nhất là mùa thu hái đã cận kề!

 

Ông Sì A Lái xây trụ, khóa rào chắn ngang lối đi

 

Do có sự thỏa thuận để làm lối đi chung nói trên giữa 3 gia đình, nên ông Nguyễn Văn Hai có 8.780 m2 đất trồng cà phê và nhà ở (tại thửa 62, tờ bản đồ 59, xã Tân Nghĩa) đã di dời căn nhà và chặt bỏ 1 hàng cà phê; ông Hoàng Văn Doóng có 18.220 m2 đất trồng cà phê và làm nhà (tại thửa 63, tờ bản đồ 59) đồng ý hoán đổi cho ông Sì A Lái 120 cây cà phê để được đi chung với lối đi nằm trên phần đất của ông Sì A Lái (thửa 37a và 37b, tờ bản đồ 59). Theo giấy thỏa thuận hoán đổi đất ghi rõ: “Con đường đi chung nối từ đường thôn qua đất cà phê ông Lái, sang nhà ông Hai và vào đến nhà ông Doóng. Đường đi chung là đường mà xe cày lớn chạy được”. Từ ngày 10/1/2003 đến nay, 120 cây cà phê nói trên do vợ chồng ông Sì A Lái quản lý, chăm sóc và thu hái; con đường này được sử dụng chung, không ai tranh chấp; xe công nông (xe cải tiến loại lớn), xe tải chở vật liệu Cửu Long vẫn ra vào chở phân bón, chở cà phê, mà ông Lái vẫn vui vẻ, không có ý kiến gì cả. Đến tháng 12/2011, ông Nguyễn Văn Hai bán thửa đất nói trên cho vợ chồng ông Hoàng Văn Doóng. Việc tiếp tục kế thừa và sử dụng lối đi chung vẫn theo như thỏa thuận ban đầu, không có gì thay đổi. Tuy nhiên, đến tháng 4/2012, do phát sinh mâu thuẫn đã dẫn đến tranh chấp, ông Sì A Lái chỉ cho xe máy đi lại, không cho các lại xe khác ra vào, khiến việc đi lại và canh tác 2,7 ha cà phê của vợ chồng ông Hoàng Văn Doóng gặp khó khăn, trắc trở.

 

Mâu thuẫn giữa 2 gia đình ông Hoàng Văn Doóng và Sì A lái đã được chính quyền địa phương quan tâm hòa giải, nhưng không thành. Theo đơn khởi kiện, ngày 11/1/2013, Tòa án Nhân  dân (TAND) huyện Di Linh đã mở phiên tòa dân sự sơ thẩm để giải quyết “Tranh chấp hợp đồng chuyển đổi quyền sử dụng đất và tranh chấp quyền về lối đi qua bất động sản liền kề” của các gia đình nói trên. Qua xem xét, Hội đồng xét xử đã tuyên xử: Chấp nhận yêu cầu khởi kiện của vợ chồng ông Hoàng Văn Doóng và tuyên bố hợp đồng chuyển đổi đất làm đường đi chung nói trên là vô hiệu; buộc vợ chồng ông Sì A Lái trả lại diện tích 120 cây cà phê cho vợ chồng ông Hoàng Văn Doóng. Đồng thời, Hội đồng xét xử chấp nhận yêu cầu của ông Hoàng Văn Doóng về quyền mở lối đi qua bất động sản liền kề (theo hiện trạng cũ) và chiều rộng mặt đường đi chung là 3 mét, chiều dài là 309 mét. Bởi lẽ, trên thực tế do địa hình và hiện trạng đất đồi dốc, không thể mở được lối đi khác cho gia đình ông Hoàng Văn Doóng, nên Hội đồng xét xử đã căn cứ vào điều 275 Bộ luật Dân sự và chấp nhận yêu cầu khởi kiện về quyền mở lối đi qua bất động sản liền kề cho ông Hoàng Văn Doóng. Tuy nhiên, con đường đi chung (nằm trên phần đất của ông vợ chồng Sì A Lái) có diện tích 917 m ² và trên đó có 73 cây cà phê nằm 2 bên đường bị ảnh hưởng, được xác định tổng giá trị đất và cây trồng là 39.036.000 đồng. Vì có nhu cầu sử dụng lối đi chung này, nên Hội đồng xét xử yêu cầu vợ chồng ông Sì A Lái chịu 30% và vợ chồng ông Hoàng Văn Doóng chịu 70% giá trị quyền sử dụng đất và tài sản trên đất của lối đi chung này. Nghĩa là ông Hoàng Văn Doóng phải trả cho ông Sì A Lái 27.326.000 đồng. 

 

Thiết nghĩ, cách tuyên xử của Hội đồng xét xử tại phiên tòa dân sự sơ thẩm nói trên là có căn cứ và thấu tình, đạt lý. Tuy nhiên, vợ chồng ông Sì A Lái có đơn kháng nghị, yêu cầu TAND tỉnh xét xử phúc thẩm. Đã 11 tháng trôi qua, TAND tỉnh Lâm Đồng đã 2 lần tạm hoãn, nên phiên tòa phúc thẩm vẫn chưa được tiến hành. Sau phiên tòa sơ thẩm của TAND huyện Di Linh, do mâu thuẫn ngày càng gay gắt, UBND xã Tân Nghĩa cũng đã 2 lần tổ chức hòa giải, nhưng vẫn không thành. Tại lần hòa giải sau (ngày 6/11/2013), UBND xã đã tiến hành hòa giải việc vợ chồng ông Sì A Lái xây trụ, khóa rào chắn ngang không cho đi lại, vì lý do ông Hoàng Văn Doóng chở xe phân bón đã quẹt làm rụng trái cà phê. Trong lúc chờ TAND tỉnh xét xử phúc thẩm và chưa thỏa thuận được mức đền bù số cà phê rụng (lẽ ra không phải đền bù, vì ông Lái không cắt bớt cành cà phê choán đường đi như đã thỏa thuận từ trước và hơn nữa, do đòi mức đền bù quá cao), thiết nghĩ UBND xã Tân Nghĩa cần yêu cầu ông Sì A Lái phải tháo dỡ ngay rào chắn để ông Hoàng Văn Doóng ra vào thu hái, chuyên chở cà phê vì đã đến mùa vụ. Mọi việc “đâu còn đó” sẽ tiếp tục được xử lý, chứ không thể có hành vi “ép” người khác như thế được!