Thành phần, độc tính của thuốc lá: Trong khói thuốc lá chứa hơn 4.000 loại hóa chất, trong đó, có hơn 200 loại có hại cho sức khỏe và trong số đó có trên 40 chất có tính chất gây ung thư.
Thành phần, độc tính của thuốc lá: Trong khói thuốc lá chứa hơn 4.000 loại hóa chất, trong đó, có hơn 200 loại có hại cho sức khỏe và trong số đó có trên 40 chất có tính chất gây ung thư.
Các nguy cơ gây bệnh của hút thuốc lá: Vai trò gây bệnh của hút thuốc đã được chứng minh qua nhiều nghiên cứu trên thế giới cũng như ở nước ta. Hút 1 điếu thuốc tức là đã tự mình làm mất đi 5,5 phút cuộc sống. Tuổi thọ trung bình của người hút thuốc ngắn hơn so với người không hút thuốc từ 5 đến 8 năm. Hút thuốc làm tăng tỷ lệ tử vong từ 30 đến 80%, chủ yếu là do các bệnh ung thư (ung thư phổi), bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, các bệnh tim mạch. Mức độ tăng nguy cơ phụ thuộc vào tuổi bắt đầu hút, số lượng thuốc hút trung bình với đơn vị là bao/năm và thời gian hút. Tuổi bắt đầu hút càng trẻ, số lượng thuốc hút càng lớn, thời gian hút càng dài thì nguy cơ càng cao.
Hút thuốc và các bệnh ung thư: Các nghiên cứu ở Mỹ cho thấy, có khoảng một phần ba trong tổng số người chết vì ung thư liên quan tới sử dụng thuốc lá. Cách đây gần 50 năm, Doll và Hill đã chỉ ra hút thuốc lá gây ung thư phổi và tỷ lệ tử vong do ung thư phổi tăng theo số lượng thuốc hút, 90% trong số 660.000 ca được chẩn đoán ung thư phổi hàng năm trên thế giới là người hút thuốc lá. Hút thuốc lá và nghiện rượu là hai yếu tố mạnh nhất gây ung thư ở các bộ phận thuộc đầu và cổ. Nguy cơ phát bệnh ung thư thực quản của người hút thuốc lớn hơn 8 tới 10 lần người không hút thuốc. Người hút thuốc chịu nguy cơ mắc bệnh ung thư thanh quản lớn hơn 12 lần so với người không hút thuốc. Hút thuốc là nguyên nhân chủ yếu của các bệnh ung thư lưỡi, tuyến nước bọt, miệng, vòm họng và mũi. Trong tổng số ca tử vong do ung thư bàng quang, ước tính khoảng 40 tới 70 % là vì sử dụng thuốc lá. Tuyến tụy là tuyến dễ bị ung thư vì khói thuốc vào cơ thể tới tuyến tụy qua máu và túi mật. Phụ nữ hút thuốc có nguy cơ gấp đôi mắc ung thư âm hộ. Sự liên quan giữa hút thuốc và ung thư tử cung đã được phát hiện gần đây. Ung thư dương vật đã trở nên ngày càng phổ biến ở nam giới hút thuốc hơn là những người nam không hút thuốc. Bằng chứng mới đây đã phát hiện ra hút thuốc lá đóng vai trò tác nhân gây ung thư hậu môn và đại trực tràng.
Hút thuốc lá và những bệnh lý ở phổi: Hút thuốc là nguyên nhân được biết đến nhiều không những gây ung thư phổi mà nó còn gây ra nhiều bệnh phổi khác nữa. Thuốc lá là nguyên nhân quan trọng nhất gây ra bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính. Hút thuốc làm cho tình trạng bệnh hen nặng lên. Tỉ lệ tử vong ở người bị hen đang hoặc đã từng hút thuốc tăng gấp trên 2 lần so với những người không hút thuốc. Những người hút thuốc hay bị nhiễm trùng đường hô hấp hơn những người không hút thuốc và thường bị nặng hơn và bị tử vong nhiều hơn. Trẻ em có bố mẹ hút thuốc lá bị bệnh đường hô hấp nhiều hơn trẻ em có bố mẹ không hút thuốc. Những người hút thuốc cũng hay bị cúm hơn, vaccin phòng cúm ít hiệu quả đối với người hút thuốc, và tỉ lệ tử vong do cúm ở những người hút thuốc cao hơn nhiều so với nhóm người không hút thuốc.
Hút thuốc và bệnh tim mạch: Từ năm 1940, người ta đã thấy có mối liên hệ giữa hút thuốc lá và nguy cơ bị bệnh tim mạch. Mối liên quan chặt chẽ giữa hút thuốc lá và bệnh tim mạch không chỉ thấy ở cả 2 giới, trong lớp trẻ và người già mà còn thấy ở tất cả các chủng tộc. Hút thuốc kích thích hệ thống thần kinh tự động của tim. Hút thuốc chủ động đã được biết chắc chắn là một yếu tố nguy cơ của bệnh mạch vành, nhưng tiếp xúc với môi trường khói thuốc hay hút thuốc thụ động thì nguy cơ bị bệnh mạch vành tăng 20-30%. Hút thuốc là nguy cơ cao gây xơ vữa động mạch, tăng huyết áp và tăng cholesterol máu. Khói thuốc làm tăng tiết catecholamine, một hoạt chất tự nhiên trong cơ thể có thể gây ra loạn nhịp tim nguy hiểm đến tính mạng là ngoại tâm thu thất và rung thất gây đột tử. Ở những người hút thuốc có tỉ lệ bị phình động mạch chủ nhiều gấp 8 lần và và tỉ lệ chết do vỡ phình mạch cao hơn rất nhiều so với người không hút thuốc. Những người hút thuốc lá có nguy cơ bị bệnh cơ tim cao hơn so với người không hút thuốc và có nguy cơ bị bệnh mạch máu ngoại vi cao gấp 16 lần so với người chưa hút bao giờ.
Hút thuốc lá và sản phụ khoa: Khói thuốc gây ra tổn thương các noãn bào của cơ quan sinh sản, tiết hormon bất thường, rối loạn chức năng ống dẫn trứng gây sảy thai tự phát và hạn chế hiệu quả điều trị vô sinh. Chất CO và nicotine trong thuốc lá gây ảnh hưởng xấu đến phôi thai và gây các hậu quả như rau bong non, rau tiền đạo, vỡ ối sớm, đẻ non. Hút thuốc tác động lên cơ quan sinh sản của người phụ nữ cả khi mang thai và không mang thai, hậu quả nghiêm trọng của thuốc lá thường xuất hiện ở thời kỳ mãn kinh và gây mãn kinh sớm.
Tác hại của hút thuốc đối với thai nhi và trẻ sơ sinh: Hút thuốc làm tăng nguy cơ thai chết lưu, gây các biến chứng ở rau thai và làm thai nhi phát triển chậm trong tử cung. Những thai phụ có HIV dương tính thì có thể lây sang cho con, nhưng ở những phụ nữ có hút thuốc thì tỉ lệ này cao hơn. Một số nghiên cứu chỉ ra rằng, ở những thai phụ hút thuốc trên 1 bao/ngày khi mang thai có nguy cơ bị dị tật bẩm sinh cao gấp 1,6 - 2,3 lần so với người không hút thuốc. Các bà mẹ hút thuốc khi mang thai làm cho con của họ có nguy cơ bị dị ứng cao gấp 3 lần so với con của các bà mẹ không hút thuốc. Hút thuốc là một yếu tố nguy cơ quan trọng trong hội chứng đột tử ở trẻ sơ sinh. Con của những người hút thuốc thường có khó khăn trong nhận thức, rối loạn hành vi và giảm khả năng học tập ở trường.
Tác hại của hút thuốc đối với trẻ em: Trẻ em hút thuốc thụ động có nguy cơ cao bị nhiễm trùng đường hô hấp dưới bao gồm viêm phế quản và viêm phổi. Tiếp xúc với khói thuốc cũng làm tăng nguy cơ bị viêm tai mạn tính và tiết dịch tai giữa ở trẻ em. Những trẻ em có phơi nhiễm với môi trường khói thuốc hay bị viêm họng, viêm tắc mũi, khàn tiếng, và bị cúm hơn những đứa trẻ không phơi nhiễm. Hút thuốc thụ động có thể ảnh hưởng lên hệ thống cơ tim của trẻ và gây tăng nguy cơ phát triển bệnh Crohn gấp 5,3 lần, ngoài ra, còn là nguy cơ gây các loại bệnh đường ruột mạn tính khác.
Hút thuốc và khả năng sinh sản, rối loạn tình dục ở nam giới: Hút thuốc làm giảm khả năng sản xuất, giảm số lượng, giảm chất lượng, giảm khả năng di chuyển của tinh trùng gây vô sinh. Hút thuốc làm thay đổi hình dạng của tinh trùng, ngoài ra còn gây liệt dương và gây ung thư bàng quang.
TS-BS NGUYỄN VĂN LUYỆN
