Sáng 22/3, trình bày Báo cáo công tác nhiệm kỳ khoá XIII của Quốc hội, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng cho rằng, với nhiệm vụ trọng tâm, nặng nề, Quốc hội khoá XIII đã tập trung, nỗ lực thực hiện tốt và đạt được kết quả nổi bật, hết sức quan trọng, kịp thời đáp ứng yêu cầu của thực tiễn cuộc sống, góp phần tích cực vào công cuộc xây dựng, bảo vệ và phát triển đất nước, hội nhập quốc tế, sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.
Sáng 22/3, trình bày Báo cáo công tác nhiệm kỳ khoá XIII của Quốc hội, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng cho rằng, với nhiệm vụ trọng tâm, nặng nề, Quốc hội khoá XIII đã tập trung, nỗ lực thực hiện tốt và đạt được kết quả nổi bật, hết sức quan trọng, kịp thời đáp ứng yêu cầu của thực tiễn cuộc sống, góp phần tích cực vào công cuộc xây dựng, bảo vệ và phát triển đất nước, hội nhập quốc tế, sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.
Hiến pháp 2013 thể chế hoá đường lối của Đảng
Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng khẳng định, Quốc hội khóa XIII đã hoàn thành trọng trách xây dựng và thông qua bản Hiến pháp 2013, thể chế hóa đường lối của Đảng, đặc biệt là Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội (bổ sung, phát triển năm 2011). Với quá trình chuẩn bị khoa học, công phu, chặt chẽ trong 3 năm 2011-2013, bản Hiến pháp mới được thông qua đã kế thừa và phát triển các giá trị cốt lõi, nền tảng của các bản Hiến pháp năm 1946, 1959, 1980, 1992, đồng thời bổ sung, làm rõ, đầy đủ và sâu sắc hơn nhiều nội dung mới, quan trọng, phù hợp với đường lối, định hướng phát triển đất nước, đáp ứng yêu cầu của công cuộc xây dựng, bảo vệ đất nước và hội nhập quốc tế trong thời kỳ mới.
Hiến pháp 2013 thể hiện rõ quy định Đảng phải gắn bó mật thiết với Nhân dân, chịu sự giám sát của Nhân dân, phục vụ Nhân dân. Đảng viên hoạt động trong khuôn khổ của Hiến pháp và pháp luật. Những quy định này mang đậm tinh thần đổi mới để giữ vững nền tảng ổn định, đưa đất nước ngày một phát triển.
Cùng với việc thông qua Hiến pháp mới, Quốc hội khóa XIII đã ban hành một khối lượng văn bản quy phạm pháp luật lớn nhất từ trước đến nay với chất lượng ngày càng nâng cao. Đặc biệt, ngay sau khi Hiến pháp mới được thông qua, Quốc hội khóa XIII đã khẩn trương triển khai thực hiện đưa Hiến pháp vào cuộc sống.
Chủ tịch Nguyễn Sinh Hùng cũng chỉ rõ, trong nhiệm kỳ này, Quốc hội đã tập trung thực hiện một khối lượng công việc lập pháp rất lớn, xem xét, sửa đổi, bổ sung hoặc ban hành mới hầu hết các bộ luật lớn, các đạo luật quan trọng, cơ bản hoàn thành hệ thống pháp lý về xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, tổ chức bộ máy nhà nước, thể chế kinh tế thị trường, luật pháp về quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân, quyền tự do dân chủ của Nhân dân. Quốc hội đã có nhiều cải tiến, đổi mới trong quy trình lập pháp theo hướng nâng cao chất lượng, tăng tính chủ động, chặt chẽ, minh bạch, dân chủ, cụ thể trong văn bản luật.
Công tác soạn thảo các dự án luật, pháp lệnh đã được nâng lên một bước rõ rệt cả chất lượng và số lượng. Việc phân tích chính sách, đánh giá tác động trước khi xây dựng dự thảo luật đã được coi trọng hơn, kỹ thuật soạn thảo văn bản có tiến bộ rõ rệt. Việc thẩm tra các dự án được các cơ quan của Quốc hội tiến hành tích cực, khẩn trương, bảo đảm yêu cầu về điều kiện, chất lượng dự án trình Quốc hội.
Đặc biệt, việc tổ chức lấy ý kiến Nhân dân, các ngành, các cấp về các dự án luật được chú trọng và có nhiều đổi mới; số lượng dự án lấy ý kiến Nhân dân tăng lên với các hình thức đa dạng, phong phú, trong đó có việc phát huy và sử dụng thế mạnh của công nghệ thông tin, các phương tiện truyền thông. Việc tổ chức lấy ý kiến Nhân dân ngày càng có hiệu quả, dân chủ, thận trọng trong hoạt động lập pháp, huy động được trí tuệ, sự đồng thuận của xã hội, bảo đảm tính công khai, minh bạch ngay trong khâu dự kiến hoạch định chính sách.
Hoạt động lập hiến, lập pháp của Quốc hội khóa XIII đạt được kết quả nổi bật, góp phần quan trọng vào công cuộc xây dựng, bảo vệ và phát triển đất nước, hội nhập quốc tế, sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.
Bên cạnh những kết quả đạt được, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng cũng nhìn nhận, hoạt động lập pháp vẫn còn không ít hạn chế. Việc thường xuyên phải điều chỉnh Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh chưa được khắc phục. Một số đạo luật còn có quy định chưa phản ánh đầy đủ, sát thực nhu cầu cuộc sống nên hiệu quả điều chỉnh và tính khả thi không cao...
Theo Chủ tịch Nguyễn Sinh Hùng: “Nguyên nhân của những hạn chế nêu trên chủ yếu do đất nước ta đang trong quá trình phát triển, các quan hệ kinh tế - xã hội cần được pháp luật điều chỉnh thay đổi thường xuyên, diễn biến khó lường, nên chưa dự liệu đầy đủ trong quá trình xây dựng pháp luật. Vai trò, trách nhiệm của các chủ thể có liên quan trong nhiều trường hợp chưa được thể hiện và phát huy tối đa, nhất là trong công tác chuẩn bị dự án luật, một số chủ thể có thẩm quyền chưa thực sự coi trọng, quan tâm, đầu tư”.
Cùng với đó là việc thực hiện quy định của Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật và Nội quy kỳ họp Quốc hội chưa nghiêm, nhất là việc gửi dự án luật đến các cơ quan của Quốc hội và đại biểu Quốc hội. Công tác phối hợp giữa các cơ quan của Quốc hội, nhất là việc tham gia thẩm tra, tham gia chỉnh lý dự án luật chưa được chặt chẽ, hiệu quả.
Chưa có cơ chế rõ ràng, thuận tiện để phát huy một cách thiết thực, hiệu quả trí tuệ của các chuyên gia, nhà khoa học cũng như việc nắm bắt, lắng nghe đầy đủ ý kiến của các đối tượng sẽ chịu sự điều chỉnh của luật.
Hoạt động giám sát của Quốc hội tiếp tục được đổi mới
Cùng với hoạt động lập pháp, quyết định những vấn đề quan trọng của đất nước, hoạt động giám sát của Quốc hội có nhiều đổi mới, tạo sự chuyển động mạnh mẽ trong hoạt động của toàn bộ bộ máy nhà nước từ trung ương đến cơ sở. Quốc hội đã thực hiện quyền giám sát của mình để đảm bảo luật pháp, các nghị quyết của Quốc hội được tuân thủ, đi vào thực tiễn cuộc sống, đồng thời đặt ra những vấn đề nổi lên trong đời sống kinh tế-xã hội, những bất cập về chính sách, pháp luật, từ đó cùng Chính phủ, các Bộ, ngành đánh giá thực tiễn, làm rõ nguyên nhân, bàn giải pháp khắc phục kịp thời những hạn chế, khó khăn trong thực tiễn.
Chủ tịch Nguyễn Sinh Hùng cho biết, trong nhiệm kỳ XIII, Quốc hội đã tiến hành nhiều nội dung giám sát quan trọng, từ những vấn đề kinh tế vĩ mô đến các vấn đề dân sinh bức xúc với nhiều hình thức phong phú, luôn bám sát và phản ánh thực tiễn đời sống kinh tế - xã hội. Thông qua giám sát, nhiều hạn chế, yếu kém trong quản lý, điều hành của các ngành, các cấp được phát hiện; nhiều kiến nghị qua giám sát đã được các cơ quan nghiêm túc thực hiện, tạo chuyển biến tích cực, góp phần củng cố, tăng cường niềm tin của nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng và quản lý của Nhà nước.
“Hoạt động chất vấn của Quốc hội tiếp tục được đổi mới về chiều sâu, chú trọng về chất lượng, tinh thần xây dựng, trách nhiệm, tính dân chủ, công khai, tính tranh luận, đối thoại tăng lên rõ rệt qua từng kỳ họp” - Chủ tịch Nguyễn Sinh Hùng nhấn mạnh.
Hoạt động giám sát tối cao theo chuyên đề đã được tập trung vào những vấn đề bức xúc và cấp thiết của cuộc sống như việc thực hiện chính sách, pháp luật về môi trường tại các khu kinh tế, làng nghề; quy hoạch thủy điện; đầu tư công cho nông nghiệp, nông dân, nông thôn; quản lý, sử dụng đất đai tại các nông, lâm trường quốc doanh; bảo hiểm y tế, giảm nghèo…
Có thể khẳng định hoạt động giám sát của Quốc hội tiếp tục được đổi mới, tăng cường theo hướng ngày càng hiệu quả hơn, tác động chuyển biến trong nhận thức về vai trò của hoạt động giám sát tối cao, góp phần tích cực vào quá trình xây dựng, hoàn thiện pháp luật, giải quyết những vấn đề bức xúc do cuộc sống đặt ra, thúc đẩy chuyển động mạnh mẽ trong hoạt động của toàn bộ bộ máy nhà nước từ trung ương đến địa phương.
Mặc dù có nhiều cải tiến, đổi mới, đạt được những kết quả quan trọng, nhưng theo Chủ tịch Nguyễn Sinh Hùng, hoạt động giám sát của Quốc hội vẫn còn hạn chế, bất cập. Việc giải quyết kiến nghị, khiếu nại, tố cáo của cử tri chưa đạt yêu cầu; giám sát việc thi hành pháp luật về phòng, chống tham nhũng và thực hành tiết kiệm, chống lãng phí chưa được thực hiện tốt và kết quả thấp; một số quy định của pháp luật về giám sát như việc cử tri bãi nhiệm đại biểu Quốc hội, việc bỏ phiếu tín nhiệm đối với người giữ chức vụ do Quốc hội bầu hoặc phê chuẩn chưa có điều kiện thực tế để thực hiện...
Theo Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng, nguyên nhân của các hạn chế nêu trên là trong quá trình thực hiện nhiệm vụ giám sát, một số chủ thể chưa thực sự đi sâu, phân tích kỹ lưỡng vấn đề cần giám sát, còn chủ yếu giám sát bằng hình thức nghe báo cáo của bộ, ngành, địa phương; một số quy định về hoạt động giám sát còn thiếu cụ thể hoặc chưa thật phù hợp, nhất là cơ chế giám sát thực hiện kết luận, giải quyết các kiến nghị sau giám sát và giám sát việc giải quyết các vụ việc khiếu nại, tố cáo cụ thể của công dân.
Trải qua nhiệm kỳ 5 năm, với những kết quả đạt được và những tồn tại, hạn chế trong công tác lập hiến, lập pháp và giám sát của Quốc hội, Chủ tịch Nguyễn Sinh Hùng khẳng định, Quốc hội khóa XIII đã kế thừa, phát huy các thành tựu, bài học kinh nghiệm của 70 năm Quốc hội Việt Nam. Quán triệt tư tưởng lấy dân làm gốc, gần dân, hiểu dân, lắng nghe dân, phục vụ dân là yêu cầu hoạt động của Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội và từng đại biểu Quốc hội. Gắn bó chặt chẽ, mật thiết với cử tri và Nhân dân; lắng nghe tâm tư, nguyện vọng của cử tri và Nhân dân góp phần tạo ra sức mạnh cho Quốc hội, bảo đảm để Quốc hội bám sát sự vận động của đời sống kinh tế - xã hội, có những quyết sách đúng đắn, kịp thời, sát thực tiễn, hợp lòng dân.
“Dân chủ là lựa chọn tốt nhất để đưa trí tuệ, ý chí, nguyện vọng của Nhân dân đến với diễn đàn Quốc hội, kết tinh vào các quyết định của Quốc hội về lập hiến, lập pháp, các vấn đề quan trọng và giám sát tối cao. Phát huy vai trò của các cơ quan thông tấn, báo chí, công khai, minh bạch hoạt động của Quốc hội sẽ đưa Quốc hội, đại biểu Quốc hội đến gần dân và dân chủ hơn” - Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng nhấn mạnh.
(Theo Báo Nhân dân)
